Առնետներ (լատ.՝ Rattus), կրծողների կարգի մկնանմանների ընտանիքի կաթնասունների սեռ։
Տարածվածությունը ՀայաստանումՀայաստանում հայտնի է 2 տեսակ, մոխրագույն առնետ կամ պասյուկ առնետ և սև առնետ։ Առնետ մոխրագույնի կամ պասյուկի (R. norvegicus) մարմնի երկարությունը 25 սմ է, պոչինը՝ 12 սմ։ Տարածված է Շիրակի, Արարատի, Արագածոտնի մարզերում։ ...
Սովորական շնագայլ, չախկալ, ասիական շնագայլ, շեկալա, կամ աֆրիկական գայլ (լատ.՝ Canis aureus), շնազգիների ընտանիքի կաթնասուն:
Արտաքին տեսքըԱրտաքինով նման է գայլի։ Մարմնի երկարությունը 68-105 սմ է, պոչինը՝ 2227 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 6-14 կգ։ Դունչը սուր է, պոչը՝ կարճ։ Մազածածկը կոպիտ է, կոշտ, ցածրորակ։ Ձմռանը մորթին մոխրաշիկավուն ...
Դարևսկու վահանագլուխ իժ (Vipera darevskii), Դարևսկու իժ - իժերի ընտանիքի իժերի ենթաընտանիքի օձ։ Տարբեր հետազոտողների կողմից դասվում է Vipera կամ Pelias ցեղին։
Հանդիպում է Շիրակի մարզում. Ջավախք-Աշոցքի աշխարհագրական մարզի բնաշխարհիկ է։ Տարածված է ցուրտ ու խոնավ տափաստանամարգագետնային բուսականությամբ քարքարոտ կենսավայրերում։
Մար...
Ջրային լորտու (լատ.՝ Natrix tessellata), շախմատաևախշ լորտու, շախմատօձ, լորտուների ընտանիքի լորտուների ենթաընտանիքի իսկական լորտունների (լատ.՝ Natrix) ցեղի օձ։ Ջրանցքային լորտուն ՀՀ-ում հանդիպում է բոլոր մարզերում՝ հիմնականում նախալեռնային շրջաններում, երբեմն՝ նաև լեռներում։ Տարածված է տարբեր ջրավազանների ջրամերձ կենսավւսյրերում,...
Սովորական լորտու (Natrix natrix), լորտուների ընտանիքի լորտուների ենթաընտանիքի իսկական լորտուների Natrix ցեղի օձ։ Սովորական դրախտապանական էգը և արուն Սովորական երկարաթև չղջիկ Հանդիպում է ՀՀ բոլոր մարզերի լեռնային շրջաններում, Երբեմն՝ նաև Նախալեռներում։ Տարածված է կանգուն ու հոսող ջրավազանների ջրամերձ կենսավայրերում, այգիներում, ե...
Նյարդային սահնօձ (լատ.՝ Coluber najadum), ձիթապտղագույն սահնօձ, լորտուների ընտանիքի լորտուների ենթաընտանիքի օձ։ Որոշ հեղինակների կողմից դասվում է ինքնուրույն Platyceps ցեղին։
ՏարածումՀՀ-ում հանդիպում է Շիրակի, Արագածոտնի, Արմավիրի, Կոտայքի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի, Տավուշի և Լոռու մարզերի նախալեռներում ու ոչ շատ բարձր լեռ...
Շմիդտի սահնօձ (լատ.՝ Hierophis schmidti), կարմրափոր սահնօձ, շահմար (պարսկ.՝ արքայօձ), լորտուների ընտանիքի լորտուների ենթաընտանիքի օձ։ Տարբեր հետազոտողների կողմից դասվում է լատ.՝ Hierophis, լատ.՝ Dolicophis կամ լատ.՝ Coluber ցեղերին։ ՀՀ-ում հանդիպում է Նախալեռնային ու ոչ շատ բարձր լեռնային շրջաններում, Երևանի շրջակայքում։ Տարածվա...
Հայկական Էյրենիս (լատ.՝ Eirenis punctatolineatus), օձերի տեսակ էյրենիսների ցեղից, լորտուների ընտանիքից։
ՆկարագրությունՀասուն էյերիսների չափսերը հասնում են 49 սմ։ Գունավորումը բազմազան է։ Մարմնի վերին հատվածը՝ մոխրագույն-դեղնականաչ, բաց-դարչնագույն, վարդագույն-նարնջագույն, պղնձակարմիր կամ ավելի հազվադեպ, մուգ-շագանակագույն, համա...
Հնազանդ էյրենիս (լատ.՝ Eirenis modestus), օձերի տեսակ էյրենիսների ցեղից լորտուների ընտանիքից։
Արտաքին տեսքըՀասուն էյրենիսների երկարությունը հասնում է 60 սմ, դրա հետ մեկտեղ պոչը 3-4 անգամ կարճ է իրանից։ Դունչը բութ է, բիբը կլորավուն։ Մարմնի վերին հատվածը դարչնագույն, մոխրագույն կամ շագանակագույն։ Պոչը մի փոքր ավելի բաց է, քան իր...
Սովորական պղնձօձ (Coronella austriaca), սովորական պսակաօձ, ավստրիական պսակաօձ, լորտուների ընտանիքի լորտուների ենթաընտանիքի պսակաօձերի կամ պզնձօձերի Coronella ցեղի օձ։
ՀՀ-ում հանդիպում է Շիրակի, Արագածոտնի, Կոտայքի, Գեղարքունիքի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և Տավուշի մարզի լեռներում։ Տարածված է կիսախոնավ և խոնավ լեռնատափաստանա...
Որդանման կույր օձ (լատ.՝ Typhlopidae vermicularis), կույր օձերի ընտանիքի օձ։ ՀՀ-ում հանդիպում է Արմավիրի, Արագածոտնի, Կոտայքի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի ու Տավուշի մարզերի նախալեռներում, Երևանի շրջակայքում։ Տարածված է կիսաանապատային, տափաստանային, թփուտային կամ նոսրանտառային բուսականությամբ քարքարոտ կենսավայրերում։ Վարում է ...
Գյուրզա (լատ.՝ Macrovipera lebetina), նաև՝ դագաղային իժ, իժերի ընտանիքի իժերի ենթաընտանիքի խոշոր իժերի (Macrovipera) ցեղի օձ։
Մարմինը հաստ է, երկարությունը՝ 22-180 սմ, պոչը՝ 8-10 անգամ կարճ։ Արուները խոշոր են էգերից։ Գլուխը տարանջատված է մարմնից և ծածկված է մանր կատարավոր թեփուկներով։ Մարմնի թեփուկները նույնպես կատարավոր են, ան...
Սահնօձեր (լատ.՝ Coluber), լորտուների ընտանիքի սողունների սեռ։ Մարմնի երկարությունը մինչև 2,4 մ է։
Գունավորումը բազմազան է, սովորաբար ոչ վառ, մոխրադարչնագույն երանգների գերակշռությամբ։ Գլուխը սահմանազատված է վզից, բիբը կլոր է։ Ապրում են տափաստաններում, անապատներում, կիսաանապատներում, անտառոտ վայրերում ու լեռներում։ Արագաշարժ են,...
Արևմտյան վիշապիկ (Eryx jaculus), վիշապների ընտանիքի փորող վիշապիկների ենթաընտանիքի հնէամիջերկրածովային փորող վիշապիկների (Eryx) ցեղի օձ։
ՀՀ-ում հանդիպում է Շիրակի, Արագածոտնի, Արմավիրի, Կոտայքի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի ու Տավուշի մարզերի նախալեռներում և ոչ շատ բարձր լեռներում, Երևանի շրջակայքում։ Տարածված է կիսանապատային,...
Գետնափորներ (լատ.՝ Soricidae), գետնափորանմանների կարգի կաթնասունների ընտանիք։ Հայտնի է 25 սեռ, Հայաստանում՝ 3 սեռ, 8 տեսակ։ Արտաքինով նման են մկներին։ Մորթին թավշանման է, գլուխը՝ մեծ, շարժուն, կնճիթներով։
Արտաքին կառուցվածքՄարմնի երկարությունը 3, 5-8 սմ է, կենդանի զանգվածը՝ 100-150 գ։ Պոչը երկար է՝ ծածկված խիտ մազերով կամ եղջեր...
Ծառագորտեր (լատ.՝ Hylidae), անպոչ երկկենցաղների կարգի ընտանիք։ Հայտնի է 39 ցեղի շուրջ 329 տեսակ։ ՀՀ-ում տարածված է իսկական ծառագորտերի ցեղի 2 տեսակ՝ սովորական ծառագորտ և փոքրասիական ծառագորտ։ Մանր և միջին չառերի ծառաբնակ գորտեր են։ Մատների ծայրային ֆալանգները հաճախ սկավառակաձև լայնացած են՝ վերածված ծծիչների։ Դրանց օգնությամբ ծառ...
Լճագորտ (լատ.՝ Rana ridibunda), գորտերի ընտանիքի անպոչ երկկենցաղ։ Տարբեր հետազոտողների կողմից դասվում է Rana կամ Pelophylax ցեղերին կամ ենթացեղերին։
Արտաքին կառուցվածքՄարմնի երկարությունը 1, 1-17 սմ է։ Գլխի դիմային հատվածը բավականին սուր է։ Մաշկը հարթ է կամ թեթևակի բշտավոր, մշտապես խոնավ։ Ունի լավ զարգացած թմբկաթաղանթ։ Հետևի վե...
Կանաչ դոդոշ (լատ.՝ Pseudepidalea viridis), դոդոշների ընտանիքի դոդոշների ցեղի անպոչ երկկենցաղ։ Հայաստանի Հանրապետությունում տարածված է գրեթե ամենուրեք։ Հիմնականում բազմաքանակ է։
Մարմնի կառուցվածքԿերպարանափոխությունից հետո կանաչ դոդոշի մարմնի երկարությունը տարիքի հետ փոխվում է (1,2-9,9 սմ)։ Մաշկը չոր է՝ ծածկված բազմաթիվ բշտիկներո...
Սալամանդրեր (լատ.՝ Salamandridae), պոչավոր երկկենցաղների կարգի ընտանիք։
Հայտնի է 15 ցեղի 64 տեսակ։
ՀՀ-ում տարածված է լատ.՝ Triturus ցեղի 2 տեսակ՝ սովորական տրիտոն և փոքրասիական տրիտոն։
Վոլոքս (լատ.՝ Volvox), կանաչ ջրիմուռների ցեղ։ Հայտնի է 20, ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝
Վոլոքս գնդաձեվ (լատ.՝ V. globator)Վոլոքս ոսկեգույն (լատ.՝ V. aureus)։Բնակվում է ջրամբարներում, լճերում և այլն։ Զանգվածային բազմացման ժամանակ առաջացնում է ջրի «ծաղկում»։
Բազմացում
Գաղութը շարժուն է, գնդաձև, 2-3 մմ տրամագծով՝ պատված խիտ, բար...
