ՀՀ բնապահպանության նախարարի հրամանով ստեղծված Գայլերի թվաքանակի կարգավորման և միջոցառումների իրականացման հանձնաժողովը սկսում է գայլերի մորթիների ընդունման աշխատանքները:
Այն մեկնարկելու է սույն թվականի ապրիլի 28-ից՝ յուրաքանչյուր հինգշաբթի օրը, ժամը 14.00-ից 18.00-ը, ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի կենդանաբանության և հիդրոէ...
Դաշտամկներ (լատ.՝ Microtinae), կրծողների կարգի համստերանմանների ընտանիքի ենթաընտանիք։ Հայաստանում տարածված են թփուտային դաշտամուկը, հասարակական դաշտամուկը, ձնային դաշտամուկը, սովորական դաշտամուկը և այլն։
Արտաքին կառուցվածքՄարմնի երկարությունը 10-12 (երբեմն՝ մինչև 36) սմ է, պոչինը՝ մոտ մարմնի կեսը։ Կտրիչները և աղորիքները մշտապես...
Մարգագետնային մողես (լատիներեն՝ Darevskia praticola առաջ՝ Lacerta praticola), մողեսների ենթակարգի իսկական մողեսների ընտանիքի մողես։ Տարբեր հետագոտողների կողմից դասվում Lacerta կամ Darevskia ցեղին։ ՀՀ-ում հանդիպում է Գեղարքունիքի, Լոռու և Տավուշի մարզերում։ Մարմնի երկարությունը տարիքի հետ փոխվում է (2,7-6,5 սմ), պոչը՝ գրեթե կրկնա...
Ուղղաթևներ (լատ.՝ Orthoptera կամ լատ.՝ Saltatoria ), միջատների կարգ։ Հայտնի է շուրջ 20 հազար, ՀՀ-ում՝ 160 տեսակ՝ տարածված ամենուրեք։ Ուղղաթևները բաժանվում են 2 ենթակարգի՝ երկարաբեղ (ծղրիդներ, ճռիկներ) երկարճաբեղ (մորեխներ, եռամատներ)։ Փոքր, միջին և խոշոր չափերի միջատներ են։
ԿառւցվածքըՄարմինը (երկար.՝ 70 մմ) կողքերից սեղմված է։ ...
Կարմրաճակատ սերինոս (լատ.՝ Serinus pusillus), սերինոսների ընտանիքի թռչուն։ Նստակյաց է, տարածված։
Արտաքին կառուցվածքՄարմնի երկարկարությունը 12 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 21-23 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 10-12 գ։ Փոքր, խայտավոր թռչուն է։ Պոչի եզրերի և առաջնային փետուրների երկայնքով ձգվում են դեղին շերտեր։ Բնադրման շրջանում հասուն արուի պու...
Միջին մողես, (լատ.՝ Lacerta media), մողեսների ենթակարգի իսկական մողեսների ընտանիքի նույնանուն ցեղի մողես։
ԲնակությունՀՀ-ում հանդիպում է Շիրակի, Արագածոտնի, Կոտայքի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի, Տավուշի և Լոռու մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Բնակվում է թփուտային ու նոսրանտառային բուսականությամբ քարքարոտ տարածքներում, երբե...
Ավազամկներ (լատ.՝ Gerbillinae), կրծողների կարգի ընտանիք։ Ընդգրկում է մոտ 18 ցեղ և 80 տեսակ։ Հայաստանում հանդիպում է ավազամկների 4 տեսակ՝ պարսկական ավազամուկ, Վինոգրադովի ավազամուկ, փոքրասիական ավազամուկ և Դալի ավազամուկ։
Արտաքին կառուցվածքՄարմնի երկարությունը 5-20 սմ է, պոչինը՝ 3- 24, 5 սմ։ Արտաքինից նման են առնետներին, բայց պո...
Սևանի կողակ, ծածանաձկների ընտանիքի ձուկ։ ՀՀ-ում տարածված է Սևանա լճում, Արաքս, Հրազդան, Մեծամոր, Քասաղ, Արփա, Ախուրյան, Դեբեդ, Աղստև, Ազատ, Որոտան, Ողջի գետերում, դրանց ջրերով սնվող խոշոր ջրամբարներում։
ԿառուցվածքըՄիջին չափի ձուկ է։ Մարմնի երկարությունը 35-40 (երբեմն՝ մինչև 50) սմ է, զանգվածը՝ 2 կգ և ավելի։ Մեջքային լողակի եզրը...
Հայկական կարմրակն (լատ.՝ Rutilus rutilus schelkovnikovi), ծածանաձկների ընտանիքի ձուկ։
Կենսաբանական տարածումըՀայաստանում Արարատյան դաշտի բնաշխարհիկ տեսակներից է։ Ունի շատ սահմանափակ տարածում։ Հանդիպում է հիմնականում Մեծամոր գետում, նրան հարող ջրանցքներում և Հրազդան գետի ստորին հոսանքում։ Մանրաձկները կյանքի 1-ին շրջանում մեծաքանա...
Սովորական Լոքո (լատ.` Silurus glanis), լոքոյաձկների ընտանիքի ձուկ: Սովորաբար հանդիպում է դանդաղահոս գետերի մերձհատակային մասերում, ՀՀ-ում Արաքս, Ախուրյան, Մեծամոր, Որոտան, Արփա գետերում, Արարատյան դաշտի ջրանցքներում ու լճակներում։ Խոշոր ձուկ է։ Մարմնի երկարությունը 60-90 սմ է (երբեմն՝ 2-3 մ, զանգվածը՝ 150 կգ և ավելի): Պոչային ցո...
Ծածանաձկներ (Cobitidae), ծածանակերպների կարգի ձկների ընտանիք։ Հայտնի է շուրջ 150, Հայաստանի Հանրապետությունում՝ 1 տեսակ՝ ոսկեգույն ծածանը։ Մարմինը երկարավուն է, օձանման, կողքերից սեղմված։ Գանգի առջևի բաժինն իր հետնամասին միացած է շարժուն հոդով։ Մեջքային լողակը մեկն է։ Բերանի շուրջը գտնվում են 3-6 զույգ բեղիկներ։ Թեփուկները մանր ...
Սաղմոններ (Salmonidae), ձկների ընտանիք։ Մարմնի երկարությունը 50 սմ-ից 1,5 մ է, պատված խիտ թեփուկներով։ Ունեն մեկ իսկական մեջքային և մեկ ճարպային լողակ։ Սեջքային լողակի ճառագայթները 10—16-ն են։ Սեծ մասի աչքերը թափանցիկ կոպեր ունեն։
Ձվատար խողովակները սաղմնային վիճակում են կամ բացակայում են և ձկնկիթը զարգանում է մարմնի խոռո...
Կուրամկներ (Spalacidae), կրծողների կարգի կաթնասունների ընտանիք։ Մարմինը գլանաձև է, երկարությունը՝ 20-35 սմ։ Արտաքին ականջը և աչքերը ետ են զարգացած (աչքի խնձորակը ծածկված է մաշկի տակ, այստեղից՝ անվանումը)։ Պոչը և ոտքերը կարճ են։ Մազածածկը փափուկ է, խիտ, թավշանման։ Գետնափոր կյանք են վարում, սնվում են բույսերի ստորգետնյա մասերով, ձ...
Ճահճակուղբեր (լատ.՝ Myocastoridae), կրծողների կարգի ընտանիք։ Հայտնի է 1 ցեղի (լատ.՝ Myocastor) 1 տեսակ՝ ճահճակուղբ կամ նուտրիա (լատ.՝ Myocastor coypus). կիսաջրային կենսակերպի խոշոր կրծող է։ Հայաստանում Ճահճակուղբերի կլիմայավարժեցման աշխատանքները կատարվել են 20-րդ դարի 40-ական թթ.՝ Սև ջուր գետի ստորին ավազանում և Ակնալճում։ Այժմ ...
Վայրենակերպեր (լատ.՝ Hystricidae) կրծողների ընտանիքներից մեկը, ենթակարգը ներառում է շուրջ 300 տեսակի կենդանիներ, որոնք ընդգրկվում են առնվազն 18 ընտանիքներում։
ՏարածումԱռանձին ընտանիքներ են ներկայանում վայրենակերպերը, շինշիլաները, խոզուկները, ագուտիները, ամերիկյան կամ ծառաբնակ վայրենակերպերը, ճահճակուղբը և այլն։ Վայրենակերպերը բ...
Նապաստակներ (լատ.՝ Leporidae), նապաստականմանների կարգի կաթնասունների ընտանիք։ Հայաստանում հանդիպում է 1 տեսակ՝ գորշ կամ եվրոպական նապաստակ։ Տարածված է բոլոր գոտիների դաշտերում, թփուտներում և այլուր։
Նապաստակների ընտանիքին դասվում են ճագարները և վայրի նապաստակները՝ 60-ական տեսակ։ Հանդիպում են աշխարհի բոլոր մասերում։ Փոքր և թեթև ...
Խլուրդներ (լատ.՝ Talpidae), միջատակերների կարգի կաթնասուն կենդանիների ընտանիք։ Հիմնականում հարմարվել են ստորգետնյա կյանքին։ Մարմինը գլանաձև է, երկարությունը՝ 9-23 սմ, դունչը երկար է, կնճիթանման։ Ականջի արտաքին խեցին բացակայում է, առջևի վերջավորությունները կարճ են, լավ զարգացած։ Մազածածկը թավշանման է, առանց խավի։ Տեսողությունը թո...
Սպիտակաբեղ շահրիկ (լատ.` Sylvia mystacea), շահրիկների ընտանիքի թռչուն։ Բնադրող-չվող է, տարածված։
Արտաքին տեսքՓոքր շահրիկ է, պոչը՝ երկար, մուգ, ոտքերը՝ բաց գույնի։ Արուի մարմինը վերևից մոխրագույն է, ներքևից՝ բաց վարդագույն։ Գագաթը և դիմային մասը սև են, աչքերը՝ կարմրավուն, ակնօղակը՝ բաց կարմիր, ունկընկալի տակ կա սպիտակ շերտ։ Էգի ...
Խայտաբղետ նրբագեղիկ (լատ.՝ Prunella ocularis), նրբագեղիկների ընտանիքի թռչուն։ Հայաստանում բնադրող-չվող է, քիչ տարածված։
Արտաքին կառուցվածքՄարմնի երկարությունը 15,5 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 22-23 սմ։ Գլուխը ցայտուն նախշերով է, հասունի հոնքը՝ լայն, սպիտակ, ունկընկալը և գագաթը՝ դարչնագույն-սև։ Կուրծքը, մարմնի կողքերը բաց նարնջագույն ...
Ճքճքան մրտիմն, (լատ.՝ Anas querquedula), բադերի ընտանիքի թռչուն։
Արտաքին տեսքՆստակյաց է, քիչ տարածված։ Մարմնի երկարությունը 37-41 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 60-63 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 280-550 գ։ Արուի դիմային հատվածը և վիզը շիկակարմիր-դարչնագույն են, լայն ու սպիտակ հոնքը տարածվում է ներքև՝ մինչև ծոծրակը։ Դաստակաթևը և մարմնի կողքերը...
