Հինածաղիկ (լատ.՝ Impatiens balsamina), զգայնուկազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 400 տեսակ։
Կենսաբանայան նկարագիր
Ցողունի բարձրությունը 30-120 սմ։ Ցողունը կանգուն, չճյուղավորված: Տերևներն ատամնաեզր են, ձվաձև կամ էլիպսաձև, ծաղիկները, որոնք լիաթերթ կամ միաթերթ են, իրենց ձևով նմանվում են վարդի, կամե...
Արծպա (լատ.՝ Serratula), սղոցակ, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 70, ՀՀ-ում՝ 7 տեսակ՝ արծպա պսակակիր (S. coronata), արծպա ճարճրուկատերև (S. erucifolia), արծպա ճառագայթային (S. radiata), արծպա կաշեկերպ (S. coriacea), արծպա արծպան ման (S. serratuloides) և այլն։
ՁևաբանությունՑողուն...
Կծվիչ սովորական (լատ.՝ Armoracia rusticana) (ժախուկ, խրեն, կծվիչ, կրեն, քթառ), կաղամբազգիների կամ խաչածաղկավորների ընտանիքին պատկանող, մինչև 100 սմ բարձրության, տերևակալած ցողունով բազմամյա խոտաբույս։ Ունի հողի մեջ խոր թափանցող մսոտ, սպիտակ արմատներ, խոշոր ու լայն, նշտարաձև, ալիքաեզր, արմատամերձ տերևներ։ Ծաղիկները մանր են ու սպի...
Կծվիչ (լատ.՝ Armoracia), ծովաբողկ, ժախուկ, քթառ, կաղամբազգիների (խաչածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Արմատները մսալի են։ Ցողունը կանգուն է, 50-150 սմ բարձրությամբ։ Տերևները խոշոր են, երկարավուն։ Ծաղիկները մանր են, սպիտակ, ծաղկաբույլը՝ ողկույզ։ Պտուղը պատիճ է, սերմերը մանր են։
Նշնակությու...
Թթվառվույտ (լատ.՝ Oxalis), գառնականջիկ, թթվառվույտազգիների ընտանիքի բազմամյա պալարավոր կամ սոխուկավոր խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 850 (այլ ավալներով՝ 700-800), ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ եղջրավոր թթվառվույտ (Oxalis corniculata)։
ՏարածվածությունըՏարածված է Տավուշի և Սյունիքի մարզերի ստորին ու միջին լեռն, գոտիներում, Երևանի շրջակայքում։...
Կոծուկ (լատ.՝ Heracleum), նեխուրազգիներ (հովանոցավորների) ընտանիքի երկամյա կամ միամյա բույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունի բարձրությունը 1-2 մ է (երբեմն՝ 10-80 սմ)։ Տերևները խոշոր են, փետրաձև, երբեմն՝ պարզ։ Ծաղիկները սպիտակ են կամ դեղնականաչավուն՝ հավաքված բարդ հովանոցում։ Պտուղները ձվաձև են, կլորավուն։ Տերևները խոշոր ե...
Կապուտակ (լատ.՝ Laser), նեխուրազգիների (հովանոցավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 3, ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ կապուտակ եռաբլթակ (L. trilobum)։ Հանդիպում է Լոռու և Սյունիքի մարզերում։ Աճում է անտառի բացատներում և թփուտներում։
Կենսաբանական նկարագիրՑողունը կլորավուն է, թեթևակի կողավոր, բարձրությունը՝ մինչև 1,5 մ։ Արմատա...
Հապալասենի (լատ.՝ Vaccinium), հապալասազգիների ընտանիքի բույսերի ցեղ։ Հայտնի է 200 տեսակ։ Առավել տարածված են կարմիր, սև, կապույտ, բարձրաճ և խոշորապտուղ հապլսենիներ։ ՀՀ-ում աճում է անտառային շրջաններում։
Կենսաբանական նկարագիր
Բազմամյա հատապտղային կիսաթփեր են, բարձրությունը` 25-60 սմ-ից, 0,3-1 մ։ Տերևները հերթադիր են, կաշեկերպ, ե...
Փշամանդիկ (լատ.՝ Atraphaxis), մատիտեղազգիների ընտանիքի ծայրահեղ չորասեր թփերի ցեղ։ Հայտնի է 20 տեսակ։
Հայաստանում
ՀՀ-ում՝ 4 տեսակ՝
Փշամանդիկ փշավոր (լատ.՝ A. spinosa),
Փշամանդիկ Տուրնեֆորի (լատ.՝ A. tournefortii),
Փշամանդիկ կովկասյան (լատ.՝ A. caucasica),
Փշամանդիկ նեղատերև (լատ.՝ A. angustifolia)։
Տարածված է Արարատի,...
Զուգատերև (լատ.՝ Zygophyllum), զուգատերևազգիների ընտանիքի բազմամյա թփերի, կիսաթփերի, հազվադեպ՝ ծառերի և խոտաբույսերի ցեղ։ Տարածված է Արմավիրի, Արագածոտնի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է քաքարոտ, ժայռոտ, հաճախ՝ գրեթե անմատչելի վայրերում, աղահողերում և կավահողերում։ Աֆրիկայի անապատներում, Պաղեստինում...
Անձխոտ (Corydalis), շահթառակ, ծխաբուսազգիների ընտանիքի բազմամյա, հազվադեպ՝ երկամյա կամ միամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 150 (այլ տվյալներով՝ 300), ՀՀ-ում՝ 6 տեսակ՝ Անձխոտ ալպիլական (C. alpestris), Անձխոտ նեղատերև (C. angustifolia), Անձխոտ պարսկական (C. persica), Անձխոտ Մարշալի (C. marshalliana), Անձխոտ Նարինյանի (C. nariniana) ...
Ծովոսպ (լատ.՝ Salvinia), ծովոսպազգիների ընտանիքի ջրային պտեր, միամյա խոտաբույսեր։ Հայտնի է մոտ 13, ՀՀ` 1 տեսակ` ծովոսպ լողացող։
ԱրեալՀանդիպում է Լոռու և Տավուշի մարզերի լեռնային լճերում ու լճակներում (պարզ, ժանգոտ տզրուկի) և այլն։ Երրորդային դարաշրջանի մնացորդային (ռելիկտ) է։ Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։ Բույսը կոչվում է«...
Գնարբուկ (Primula L.), Հայկական տարանունները - գարնանածաղիկ, մգինարբուկ, թավրնջուկ, լախ-լախ, կովածաղիկ, կովացնծուկ, սոսուն:
Դեղաբույսի նկարագրությունը
(լատ.՝ primula)։ Գնարբուկազգիների ընտանիքի բույս։ Տերևներն արմատամերձ են, ծաղիկները երկսեռ՝ կանոնավոր հավաքված հովանոցավոր կամ գլխիկավոր ծաղկաբույլում։ Պտուղը տուփիկ է։ Հայտնի է...
Սինձը, այծամորուս կամ քոշմորուք, (լատ.՝ Tragopógon), աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի երկամյա կամ բազմամյա, կաթնանման հյութ պարունակող խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 150 (այլ տվյալներով 84) տեսակ:
Անվանում
Գիտական անվանումը ծագել է հին հուն․՝ τράγος (tragos) - այծ և πώγ&ome...
Թզարմատ (լատ.՝ Ficaria), թզախոտ, գորտնուկագգիների (Ranunculaceae) (հրանունկագգիներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի մարզերի մինչև միջին լեռնային գոտիները։ Աճում է անտառներում, անտառեգրերին, թփուտներում, ժայռաճեղքերում, ստվերոտ վայրերում, իսկակա...
Օրոճ կամ դեղնածաղիկ (լատ.՝ Genista), բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի տերևաթափ կամ կիսամշտադալար թփերի կամ կիսաթփերի ցեղ։
ՏարածումՀանդիպում է Սյունիքի մարզում (Կապան, Ողջի գետի հովիտ, Մեղրու ֆլորիստիկ. շրջանի հարավ)։ Աճում է միջին լեռն, գոտու անտառների բացատներում, գետերի և գետակների ափերին, խոնավ մարգագետիններում։
Կ...
Խուլ եղինջ (լատ.՝ Lamium album), եղինջամայր, անմեղ եղինջ, խուլեղինջազգիների (շրթնածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։։ Աճում է հյուսիային կիսագնդի բարեխառն գոտում, նախկին ԽՍՀՄ-ում՝ ամենուրեք։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը թույլ ճյուղավորվող է։ Բարձրությունը 30-60 սմ է։ Տերևները հակադիր են, ատամ...
Այգածաղիկ (լատ.՝ Ipomoea), ցայգածաղիկ, պատատուկազգիների ընտանիքի միամյա, բազմամյա խոտաբույսերի, կիսաթփերի, թփերի, հազվադեպ՝ ջրային բույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 500, ՀՀ-ում մշակության մեջ՝ այգածաղիկ ծիրանագույնը (I. purpurea), որն ունի բազմաթիվ տարատեսակներ։
Արտաքին կառուցվածքՓաթաթվող կամ փռվող բույս է, բարձրությունը՝ մինչև 3 մ։ Տ...
Անմեռուկ (լատ.՝ Xeranthemum), չորաբույս, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 10, ՀՀ-ում՝ 4 տեսակ՝ անմեռուկ երկարափուփուլ (X. longeipapposum), անմեռուկ չռված (X. squarrosum), անմեռուկ փակ (X. inapertum), անմեռուկ գլանաձև (X. cylindraceum)։ Տարածված է բոլոր մարզերում։ Աճում է չոր, քարքարոտ վայր...
Քարբեկ (լատ.՝ Saxifraga),քարկոտրուկ, քարահերձ, քարբեկազգիների ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է ավելի քան 300 (այլ տվյալներով՝ 350), ՀՀ-ում՝ 8 տեսակ՝ ճահճային քարբեկ (Saxifraga hirculus), մուսկուսային քարբեկ (Saxifraga moschata), կոտրվող քարբեկ (Saxifraga exarata), սիբիրյան քարբեկ (Saxifraga sibirica) և այլն։...
