Աղվեսագի (լատ.՝ Alopecurus), աղվեսաձետ, աղվեսապոչ, աղվեսախոտ, դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա կամ միամյա խոտաբույսերի ցեղ։
ՁևաբանությունՑողունի բարձրությունը 10-50 սմ է։ Ծաղկաբույլը էլիպսաձև, կամ գլանաձև հասկանման հուրան է։ Հասկիկները երկսեռ են՝ մեկական ծաղկով։ Ծաղկում է մայիս-հունիսին։ Պտուղը երկու կողմից սեղ...
Լիքվիդամբար խեժատու (լատ.՝ Liquidambar styraciflua), համամելազգիների ընտանիքի, լիքվիդամբար ցեղի բույս։
ՆկարագրությունԾառ է՝ մինչև 45 մ բարձրությամբ, ուղիղ, սլացիկ բնով, որի տրամագիծը հասնում է 120-150 սմ-ի, նեղ, ձվաձև սաղարթով։ Երիտասարդ ընձյուղները սկզբում ծածկված են ելունդավոր, շիկավուն մազիկներով, ավելի ուշ՝ թևանման ելուստնե...
Թաղաղու (լատ.՝ Asphodeline), թաղաղուազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա կոճղարմատավոր խոտաբույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիրՑողունը ճյուղավորվող է, բարձրությունը՝ 10-80 սմ։ Տերևները գծաձև կամ գծուսբզաձև են։ Ծաղկաբույլը նոսր սակավածաղիկ կամ խիտ ողկույզ է, ծաղիկը՝ կանաչադեղնավուն կամ սպիտակ։ Ծաղկում է մայիս-հունիսին։ Պտուղը տո...
Շանբերան, (անգլ.՝ Antirrhinum), առյուծաբերան, խլածաղկազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա դեկորատիվ խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 40 տեսակ։ ՀՀ-ում մշակության մեջ՝ 1 տեսակ՝ Շանբերան խոշոր (A. majus):
ՏեսակներՀայտնի է Շանբերանի շուրջ 40 տեսակ՝ տարածված Հյուսիսային կիսագնդում։ ԽՍՀՄ-ում աճում է 2 տեսակ, որից խոշոր շանբերանը...
Հափուկ (լատ.՝ Reseda), հափուկազգիների ընտանիքի միամյա, հազվադեպ՝ բազմամյա խոտաբույսեր, երբեմն՝ կիսաթփեր։
Կենսաբանական նկարագիրՏերևները հերթադիր են, ամբողջական կամ փետրաձև կտրտված, ծաղիկներն անկանոն են, երկսեռ՝ խմբված հասկանման կամ ողկուզանման ծաղկաբույլերում։ Պտուղը տուփիկ է։
ՀայաստանումՀՀ-ում հայտնի է 6 տեսակ (դեղին, հոտավետ,...
Բելևալիա (լատ.՝ Bellevalia), ալայազ, հակինթազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 50, ՀՀ-ում՝ 7 տեսակ՝
Թխակապույտ (լատ.՝ glauca),
Խտածաղիկ (լատ.՝ pycnantha),
Յուրահատուկ (լատ.՝ paradoxa) և այլն։
Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է չոր, խճոտ, կավոտ հողերում, քարքարոտ լանջերին և մարգագետիններում։ Սոխու...
Ջրառվույտ (լատ.՝ Menyanthes), ջրաերեքնուկ, ջրառվույտազգիների ընտանիքի ճահճային բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 1 տեսակ՝ Ջրառվույտ եռատերև (Menyanthes trifoliata)։
ՀՀ-ում հանդիպում է Վայոց ձորի մարզում (Չիմոյգյոլում). գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։ Կոճղարմատը սողացող է, բազմամյա, հատվածավոր։ Ցողունի բարձրությունը մինչև 40 սմ է...
Կերիա ճապոնական (լատ.՝ Kerria japonica), վարդազգիների ընտանիքի, կերիա ցեղի բույս։
ՆկարագրությունՄինչև 3 մ բարձրությամբ տերևաթափ թուփ է, ուղղաձիգ կամ կոր, կանաչ ճյուղերով։ Տերևադասավորությունը հերթադիր է։ Տերևները նշտարաձև են, 2-10 սմ երկարությամբ և 1,5-5 սմ լայնությամբ, երկարավուն սրածայր, ոչ խոր բլթականման կտրտված, ատամնասղոցա...
Մացառեղեգ (լատ.՝ Sparganium), օձի թուր, մացառեղեգագգիների ընտանիքի բազմամյա ջրաճահճային խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 20 տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը կանգուն է կամ լողացող, բարձրությունը՝ 30-40 (60) սմ։ Տերևները հերթադիր են, նեղ գծաձև, թեթևակի ուռուցիկ։ Ծաղկաբույլը գնդաձև է, արականները՝ փոքր՝ դասավորված ցողունի վերին մասո...
Կանճրակ (լատ.՝ Carthamus), բարդածաղկավորների ընտանիքի միամյա, երկամյա և բազմամյա բույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունն ուղղաձիգ է, ճյուղավորվող, ամուր, մազածածկ կամ մերկ, բարձրությունը՝ 40-90 սմ։ Տերևները հերթադիր են, կաշեկերպ, նշտարաձև, փշոտ։ Ծաղկաբույլը բազմածաղիկ զամբյուղ է, ծաղիկները՝ մանր, երկսեռ, սպիտակավուն, դեղին...
Վայրի կորեկ (լատ.՝ Milium) , դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Ընդգրկում է 2 տեսակ, լայն տարածում ունի անտառային գոտիներում, հիմնականում Հյուսիսային կիսագնդում։[1] Միամյա կամ բազմայա խոտաբույսեր են։
ՁևաբանությունՏերևները՝ գծավոր։ Հասկիկները՝ փոքր, մեկ երկսեռ համաչափ ծաղիկներով, հավաքվա...
Եղեսպակ կամ շալֆեյ - (լատ.՝ Salvia)՝ շրթնածաղկավորների (Lamiaceae) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի կամ կիսաթփերի ցեղ։ Տերևներն ամբողջական են, hազվադեպ՝ փետրաձև կտրտված, հասկաձև կամ հուրանանման ծաղկաբույլով։ Հայրենիքը Ամերիկան է։
Կենսաբանական նկարագիր
Թփի բարձրությունը հաճախ անցնում Է 1,6 մ-ից։ Եղեսպակի սորտերից ուշագրավ են հրոգ...
Նարդոս (Lavandula), շրթնածաղիկների ընտանիքի խոտաբույսերի, կիսաթփերի և թփերի ցեղ։ Հայտնի է նարդոսի ավելի քան 25 տեսակ՝ տարածված գլխավորապես միջերկրածովյան երկրներում, Հնդկաստանում և Պակիստանում։ Տերևները նշտարաձև են, խավոտ, ծաղիկները ունեն յուղային գեղձիկներ, երկնագույն են, կապույտ, մանուշակագույն, ծաղկաբույլնրում հավաքված։ Նարդո...
Հազրեվարդ (Rosmarinus) խնկունի, լվացտակի ծառ, լուսնտակի ծառ, խուլեղինջազգիների, շրթնածաղիկների ընտանիքի բույսերի ցեղ։ Մշտականաչ թփեր են, ուղիղ, վեր բարձրացող, երբեմն՝ տարածված ճյուղերով։ Տերևները նստադիր են, կաշեկերպ, գծային, կլորացած ծայրերով։ Ծաղիկները երկնագույն են, երկշուրթ, հավաքված ողկուզաձև ծաղկաբույլում։ Ծաղկող ընձյուղնե...
Թթվիճ (լատ.՝ Betonica), լոռասերմ, խուլեղինջազգիների (շրթնածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 10-15 (այլ տվյալներով՝ 30)։
ՏարածվածությունըՏարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի և այլ մարզերի միջին լեռն, գոտիներից մինչև ալպյան մարգագետինները։ Աճում է անտառներում, թփուտներում, ...
Սաղավարտուկ (լատ.՝ Scutellaria), պնակախոտ, խուլեղինջազգիների (շրթնածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի կամ կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 300 (այլ տվյալներով՝ 150) տեսակ։
Հայաստանում
ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝
Սաղավարտուկ արևելյան (S.orientalis),
Սղավարտուկ ամենաբարձր (S.altissima)
Սաղավարտուկ սովորական (S.galericulata)։
Տա...
Էվգլենա լատ.՝ Euglena, միաբջիջ էվգլենային ջրիմուռների ցեղ։
Տարածում
Տարածված է ՀՀ բոլոր մարզերում։ Բնակվում է քաղցրահամ ջրերում, լճակներում, խոնավ հողերում, որոշ տեսակներ՝ կեղտոտ ջրերում։ Զանգվածային բազմացման ժամանակ առաջացնում է ջրի «ծաղկում», թվում է՝ ջուրը ներկված է կանաչ, կարմիր կամ այլ գույնի։ Էվգլենաները բազ...
Գեղածնկիկ (լատ.՝ Calligonum), ջուզգուն հնդկացորենազգիների ընտանիքին պատկանող բույսերի ցեղ է։ Բույսերը մեծ, ճյուղավորված են, տերևները՝ աննշան, թելանման։ Ծաղիկները երկսեռ են։ Պտուղն ընկուզիկ է, խոշոր և ծակոտկեն գնդաձև հավելուկով, որն առաջացնում է առագաստայնության մեծ գործակից։ Պտուղները տարածվում են քամու միջոցով։
Մոմախոտ (լատ.՝ Cerinthe), մոմածաղիկ, գաղտրիկազգիների ընտանիքի միմայա, երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 10 տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը մերկ է՝ թխակապույտ երանգով, ճյուղավորվող։ Արմատամերձ տերևները հակադիր երկարավուն-ձվաձև են, ցողունայինները՝ ձվաձև։ Ծաղկաբույլը ոլորք է, ծաղիկները՝ բաց դեղին, հաճախ՝ մո...
Իշառվույտ (լատ.՝ Melilotus), բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա, երկամյա, հազվադեպ՝ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Տարածում
Տարածված է Սյունիքի, Վայոց ձորի, Գեղարքունիքի, Արարատի և այլ մարզերում։ Աճում է մարգագետիններում, այգիներում, թփուտներում, ճամփեզրերին, ջրանցքների և առվակների ափերին, հատկապես կրով հարուստ հողե...
