Տուղտավարդ (լատ.՝ Alcea), մոլոշավարդ, սուլթան վարդ, տուղտազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է քարքարոտ լանջերին, լեռնատափաստաններում, ժայռաճեղքերում, ընկուզենու, գիհու նոսրանտառներում, թփուտներում և այլն:
Բույ...
Տուղտ (լատ.՝ Althaea), տուղտազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Հայտնի է մոտ 12, ՀՀ-ում՝ 4 տեսակ։ Տարածված է Տավուշի, Կոտայքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերի ստորին և միջին լեռնային գոտիներում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է չոր խոտածածկ, քարքարոտ, կավոտ լանջերին, խոնավ վայրերում, գետափերին, այգիներում, ճամփեզրերին և ...
Տերևատ (լատ.՝ Dáphne), գայլահատ, դափնյակ, գոճմակ, գայլախոտ, գոճմակազգիների (Thymelaeaceae), ընտանիքի մշտադալար կամ տերևաթափ թփերի ցեղ։
Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի և այլ մարզերի միջին և վերին լեռնային գոտիներում, ենթալպյան նոսրանտառներում։ Աճում է խոնավ և ստվերոտ վայրերում, քարքար...
Տատրակ (լատ.՝ Tussilágo), խոճկորիկ, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Ունի մեկ տեսակ՝ տատրակը սովորական (T․ farfara):
Աճում են Եվրասիայի բարեխառն գոտում, Հյուսիսային Աֆրիկայում, Հյուսիսային Ամերիկայում։ ՀԽՍՀ-ում տարածված է Սևանի, Իջևանի, Ազիզբեկովի, Աշտարակի, Ստեփանավանի և այլ շրջան...
Վիրախոտ (լատ.՝ Anthyllis), բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի կամ կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է 50 (այլ տվյալներով՝ 35) տեսակ։
Տեսակները հիմնական ում տարածված եմ Միջերկրական ծովի ափին, ինչպես նաև Կենտրոնական Եվրոպայում և արևմտյան Ռուսաստանում։ Հայաստանում տարածված է Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, ...
Վինկա ցածրահասակ (լատ.՝ Vínca mínor), մշտադալար, սողացող, ցածրաճ թուփ։ Ունի 15-20 սմ բարձրություն, 2-5 սմ երկարություն, 1,5-2,5 սմ լայնություն, ամուր, մերկ, փայլուն, մուգ կանաչ։ Ծաղիկը բաց մանուշակագույն են, մեկական Տերևապտուղները կանաչ են, 7-8 սմ երկարությամբ։ Ծաղկում է ապրիիլին։
Տարածված է Եվրոպայի, Ասիայի բարեխ...
Վահանապտեր (լատ.՝ Dryopteris), լեզվապտերազգիների ընտանիքի բազմամյա, կարճ ու հաստ կոճղարմատով խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 150 տեսակ։
Դասի լատիներեն անվանումը՝ Dryopteris ծագել է հուն.՝ δρῦς, որը նշանակում է կաղնի, և πτέρις - պտեր բառերից։
Դեղաբույս է. պարունակում է թթուներ, աղաղանյութե...
Սոֆորա ճապոնական (ռուս.՝ Софора японская, լատ.՝ Styphnolóbium japónicum), բակլազգիների ընտանիքի թիթեռնածաղկավորների ենթաընտանիքին պատկանող բույս։ Հանդիպում է Չինաստանում, Ճապոնիայում, Կորեայում։ Հայաստանի Հանրապետությունում մշակվում է ցածրադիր գոտու չոր, շոգ, անտառազուրկ վայրերում։
Բույսի պատրաստուկներն ունեն նաև ...
Սզնի (լատ.՝ Crataegus), ալոճենի, վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի տերևաթափ թփերի և ծառերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 100 (այլ տվյալներով՝ մինչև 900), ՀՀ-ում՝ մոտ 10 տեսակ՝ սզնի արևելյան (C. orientalis), սզնի կովկասյան (C. caucasica), սզնի կեռասռնակավոր (C. kyrtostyla), սզնի Մեյերի (C. meyeri) և այլն։
Տարածված է Կոտայքի, Տավուշի,Սյո...
Սերկևիլ (լատ.՝ Cydōnia), վարդածաղկազգիների (Rosaceae) ընտանիքին պատկանող բույս։ Սերկևիլ սովորական կամ սերկևիլ երկարավուն (լատ.՝ Cydonia oblōnga), այս դասի միակ ներկայացուցիչն է։
Հիմնականում տարածված է Կովկասում, Անդրկովկասում և Միջին Ասիայում։Լայն տարածում է գտել նաև Միջերկրական ծովում, Ասիայում, հարավային և կենտրոնական Եվրոպայ...
Ուրցադաղձ (լատ.՝ Ziziphora), խուլեղինջազգիների (շրթնածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա կիսաթփերի կամ միամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 20 (այլ տվյալներով՝ 30) տեսակ։
Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է ստորինից մինչև վերին լեռնային գոտու չոր, քարքարոտ, ավազոտ վայրերում։
Պարունակում է եթերայուղեր։ Մեղրատու է։
Ուրց (լատ.՝ Thýmus) խուլեղինջազգիների (շրթածաղկավորների) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի կամ կիսաթփերի ցեղ։ Հայաստանում շատ տարածված ու ժողովրդի կողմից լայնորեն գործածվող բույս է։ Հայտնի է մոտ 150 (այլ տվյալներով՝ 400) տեսակ։
Այն օգտագործում էին դեռևս հին Հունաստանում, և խորհրդանշում էր խիզախություն։ Հռոմեացի զինվորները խ...
Ունաբ սովորական, ունաբի (լատ.՝ Ziziphus jujuba), դժնիկազգիների ընտանիքի պտղատու բույսերի ցեղ։
Բույսի պտուղներն ուտելի են թարմ և չոր վիճակում, պատրաստում են մուրաբա, ջեմեր, հյութեր, գինի, կոմպոտներ, մարինադներ և այլն։ Ունաբի ծառը դիմացկուն է ջերմաստիճանի փոփոխությունների հանդեպ, դիմանում է մինչև 30 °C ցրտահարությանը, երաշտադ...
Ունաբ (լատ.՝ Ziziphus), դժնիկազգիների ընտանիքի պտղատու բույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 40 տեսակ։
Տարածված են Ասիայի, Աֆրիկայի, Հյուսիսային Ամերիկայի և Ավստրալիայի արևադարձային ու մերձարևադարձային շրջաններում։ Վայրի վիճակում հանդիպում է Առաջավոր Ասիայում, Հիմալայներում, Հյուսիսային Չինաստանում, Ճապոնիայում։ Մշակում են Ճապոնիայում, Պա...
Ոսպ (լատ.՝ Lens), միամյա բույս է, պատկանում է բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորների) ընտանիքին միամյա բույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 6 տեսակ։
ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝
Ոսպ ոսպնյականման (L.ervoides),Ոսպ արեվելյան (L. orientalis),Ոսպ ուտվող (L. culinaris):Առաջին երկուսը վայրի վիճակում հանդիպում են Սյունիքի, Վայոց ձորի, Արարատի մարզերում (մինչև ս...
Ոզնենի կլորագլուխ լատ.՝ Echinops sphaerocephalus ), Աստղածաղկավորների կամ բարդածաղկավորների ընտանիքին պատկանող, մինչև 1,5 մ բարձրության, հաստ առանցքային արմատով խոտաբույս։
Բուժման նպատակով օգտագործում են միայն սերմերը` առանց փուփուլիկների։ Լրիվ հասունացած ոզնագլխիկները հավաքելուց հետո չորացնում են տանիքում կամ վառարանի մեջ, հետ...
Շնախոտ (լատ.՝ Cynanchum), թունաթափազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 4-5 տեսակ։
Հանդիպում է Տավուշի, ԳԵղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի մարզերի ստորին և միջին լեռնային շրջաններում, Երևանի շրջկայքում։ Աճում է թփուտներում, գետափերին, խոտածածկ լանջերին, ցանքերում և այլն։
Կիրառվում է որպես դեղաբույս։ Այն պարունա...
Մարիխուանա (իսպ.՝ marijuana, marihuana) (նաև՝ կանեփ, պլան, խոտ, անաշա, բամբուկ, գանջա, գանչ), հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութ է, որը ստանում են կանեփից։ Մարդու օրգանիզմի վրա ազդեցությունը պայմանավորված է կանեփում պարունակվող հոգեմետ նյութերով (կանաբինոիդներով), որոնցից ամենաակտիվն է ՏՀԿ-ն (դելտա 9-տետրահիդրականաբիդոլ)։ Տարբերում ...
Մատուտակ (լատ.՝ Glycyrrhiza), քաղցրարմատ, մարուխ, մանակ, մատուտիկ, բիան, բակլազգիների թիթեռնածաղկավորների ընտանիքի բազմամյա կոճղարմատավոր խոտաբույսերի ցեղ։
Օգտագործվում է ծխախոտի, գարեջրի, սննդի արդյունաբերության և բժշկության մեջ։
Բժշկական նպատակներով օգտագործում են Glycyrrhiza Glabra և Glycyrrhiza Uralensis։ Մատուտակի արմատից...
Մասրենին (լատ.՝ Rōsa), վարդազգիների ընտանիքի վայրի բույս, սովորաբար մինչև մեկ մետր բարձրության թփեր, երբեմն՝ ծառանմաններ, հազվադեպ՝ լիաններ։ Հայտնի են մոտ 350-400 (այլ տվյալներով՝ 100-250) տեսակներ։
Տարածված է բոլոր մարզերում։ Աճում է լեռնալանջերին, անտառեզրերին, թփուտներում, բաց տարածքներում (900-2200 մ բարձրություններում) և ա...
