Կաղնի (լատ.՝ Quércus), հաճարազգիների ընտանիքի մշտադալար կամ տերևաթափ ծառերի, հազվադեպ՝ թփերի առանձին ցեղ է։ Հայտնի են 500 (այլ տվյալներով՝ 600) տեսակ։
Անվանում
Ցեղի անունը` լատ.՝ Verkus բառ է, որը նշանակում է գեղեցիկ ծառ։ Հին Հունաստանում այն նվիրված էր գիտության, արևի և արվեստի աստված Ապոլլոնին։ Կաղնու ճյուղը համարվում...
Հաճարենի կամ հաճարածառ, հաճարի (լատ.՝ Fagus), հաճարազգիների ընտանիքի տերևաթափ ծառերի ցեղ։
Ընդհանուր բնութագիր
Ստվերադիմացկուն է, խոնավասեր, ջերմասեր, զգայուն հողի խոնավության նկատմամբ։ Առաջացնում է մաքուր և խառն անտառներ։ Ապրում է 350-400 տարի։ Ունի ամուր, ծանր, լավ հղկվող բնափայտ, որն օգտագործվում է երաժշտական գործիքներ, ճկվա...
Ցախակեռաս (լատ.՝ Lonicera), այծատերևազգիների ընտանիքի փաթաթվող կամ կանգուն ցողուններով թուփ: Հայտնի է մոտ 200՝ տարածված հիմնականում Հյուսիսային կիսագնդում, Անդերում։
ՀայաստանումՀՀ-ում՝ 5(6) տեսակ՝
բուրավետ ցախակեռաս (Lonicera caprifolum),
կովկասյան ցախակեռաս (Lonicera caucasica),
վրացական ցախակեռաս (Lonicera iberica) և այլ...
Դժնիկ (լատ.՝ Rhamnus), եղջերափուշ, դժնիկազգիների ընտանիքի տերևաթափ թփերի կամ ցածրաճ ծառերի ցեղ։
Հայտնի է մոտ 140 (այլ տվյալներով՝ 110), ՀՀ-ում՝ 4 տեսակ՝
լուծողական դժնիկ (Rhamnus cathartica),
պալասի դժնիկ (Rhamnus pallasii),
մանրապտուղ դժնիկ (Լ. microcarpa)
թիատերև դժնիկ (Rhamnus spathulifolia)։
Հանդիպում է գրեթե բոլոր...
Ոջլադեղ (լատ.՝ Delphinium) անիծած հարս, հրանունկազգիների ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 200 (այլ տվյալներով՝ 360) տեսակ։
ՀայաստանումՀայաստանի Հանրապետությունում՝ 13 (15) տեսակ՝
ոջլախոտ գարշահոտ (Delphinium foetidum),
ոջլախոտ գալարուն (լատ.՝ Delphinium flexuosum),
Ոջլախոտ Շովիցի (լատ.՝ Delphinium ...
Մատնոցուկ (լատ.՝ Digitális ), դիգիտալիս, մատնածաղիկ, պուճպուճա, խլածաղկազգիների (շրթնածաղկավորներ) ընտանիքի երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի երբեմն՝ կիսաթփերի և թփերի ցեղ։։ Հայտնի է մոտ 30 (այլ տվյալներով՝ 36) տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիր
Կոճղարմատը կարճ է։ Ցողունն ամուր է, բարձրություն՝ 40-100 սմ։ Տերևները հերթադիր են...
Մագնոլիա(Magnolia), մագնոլիազգիների ընտանիքի մշտադալար կամ տերևաթափ ծառերի, հազվադեպ թփերի ցեղ։ Տերևները պարզ են, կոշտ, ամբողջաեզր, հերթադիր, պարունակում են եթերայուղեր, ալկալոիդներ, գլիկոզիդներ։ Ծաղիկները երկսեռ են, մեկական, խոշոր, սպիտակ կամ վարդագույն։ Պտուղը կազմված է գալարաձև պարկուկներից։ Հայտնի է շուրջ 80 տեսակ, տարածված ...
Եղջերասունկ (լատ.՝ Claviceps purpurea), պայուսակավոր սնկերի մակաբույծ ցեղ։
Հացազգիների եղջերացավ հիվանդություն
«Եղջրացավ» հիվանդության հարուցիչ է. ախտահարում է դաշտավլուկազգի (մշակովի և վայրի) ավելի քան 170 տեսակ (առավելապես՝ աշորան)։ Հասկի մեջ ձևավորվում են մուգ մանուշակագույն եղջյուրներ՝ սկլերոցիումևեր, որոնք թափ...
Գաստերոմիցենտներ (լատ.՝ Gasteromycetes), բազիդիավոր սնկերի դաս։ Հայտնի է մոտ 1600, ՀՀ-ում՝ մոտ 80տեսակ՝ անձրեվասունկ տանձաձև (Lycoperdon pyriforme), անձրևասունկ մարգարտյա (Lycoperdon perlatum), գլխասունկ պարկանման (Calvatia utriformis), վառոդասունկ սեվացող (Bovista nigrescens), հողաստղ պսակաձև (Geastrum coronatum), կեղծ անձրևասո...
Դիսկոմիցետներ (լատ.՝ Discomycetes), պայուսակավոր սնկերի դաս։ Ներառում է ավելի քան 800, ՀՀ-ում՝ մոտ 250 տեսակ՝գետնասունկ ամառային (Tuber aestivum), մորխասունկ սովորական (Gyromitraes culenta), մորկեղ կոնաձև (Morchella conica), գլխարկ մորկեղային (Verpa bohemica)։
ՏարածվածությունըՏարածված են բոլոր մարզերում, առավելապես՝ անտառներում...
Հովանոցասնկեր (լատ.՝ Macrolepiota), գլխարկավոր ագարիկալ[1] սնկերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 11, ՀՀ-ում՝ 8 տեսակ։ Առավել տարածված են
Հովանոցասնկեր դաշտայինը (M. excoriata)
Հովանոցասնկեր բարձրը (M. procera)
ՏարածումՀանդիպում են անտառներում, դաշտերում, մարգագետիններում, այգիներում։ Աճում են հողի վրա՝ ամռանը և աշնանը։
Կենսաբանական ն...
Կոճղասնկեր (լատ.՝ Armillaria), բազիդիավոր սնկերի որոշ տեսակներ, որոնք պատկանում են շարքասնկայինների (Tncholomataceae) և ստրոֆարիայինների (Strophariaceae) ընտանիքներին։ Ըստ ժամանակակից սիստեմատիկայի պատկանում են (լատ.՝ Physalacriaceae) ընտանիքին։
Կոճղասնկերը ՀՀ-ումՀՀ-ում տարածված են կոճղասունկ աշնանայինը, ձմեռայինը, ամառայինը, մ...
Ճանճասպան (լատ.՝ Amanita), գլխարկավոր սնկերի ճանճասպանայինների ընտանիքի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 50 տեսակ։
Հայաստանում
ՀՀ-ում՝ 11 տեսակ։ Առավել տարածված են դժգույն գարշասունկը (A. phalloides) և կարմիր ճանճասպանը (A. muscaria)։
Կենսաբանական նկարագիր
Դժգույն գարշասնկի գլխարկը (տրամագիծը՝ 5-10 սմ) ձիթապտղագույն է, կանաչավուն, մեջտեղու...
Ձագարասնկեր (լատ.՝ Craterellus), բազիդիավոր սնկերի ցեղ։ Հայտնի է 20 տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիր
Պտղամարմնի (երկարանում է՝ 5-12 սմ) գլխարկը (հաստանում է՝ 3-5 սմ) սևագորշավուն է կամ սևամոխրագույն, խոր ձագարաձև, դեպի ներս ծալված ալիքավոր եզրերով։ Պտղամիսը գորշավուն է, բարակ, առանց յուրահատուկ համի և հոտի։ Ոտիկը կարճ է, հաստանում...
Գլխասունկ լատ.՝ Calvatia, անձրևասնկայինների ընտանիքի ցեղ։
ՀՀ-ում հայտնի է 11 տեսակ։ Առավել տարածված է գլխասունկ պարկանմանը լատ.՝ C. utriformis. հանդիպում է բոլոր մարզերում։ Աճում է սաղարթավոր անտառներում, այգիներում, բացատներում, տափաստաններում, ալպյան մարգագետիններում, հողի վրա՝ ամռանը և աշնանը՝ միայնակ կամ խմբերով (1600- 3300...
Բոցասնկեր (լատ.՝ Pholiota), թեփուկասնկեր, բազիդիավոր սնկերի ցեղ։
ՆկարագրությունԳլխարկը (տրամագիծը՝ 5-18 սմ) մսոտ է, զանգակակլորաձև, ոսկեգույն կամ ժանգադեղնավուն՝ կարմրավուն թեփուկներով, կպչուն, չորացած վիճակում՝ փայլուն։ Պտղամիսը սպիտակավուն է կամ բաց դեղին։ Թիթեղները լայն են, սկզբում՝ դեղնավուն, հասունանալուց հետո՝ գորշ շագանա...
Բոխեսունկ (լատ.՝ Leccinum carpini), լեկցին մոխրագույն, լեկցին ցեղի գլխարկավոր սունկ։ ՀՀ-ում հազվադեպ հանդիպում է Լոռու և Տավուշի մարզերում (1100-1500 մ բարձրություններում)։ Աճում է հողի վրա, սաղարթավոր անտառներում, համակեցության մեջ մտնում բոխու հետ։
Նկարագրություն
Գլխարկը (տրամագիծը՝ 6-12 սմ) մսոտ է, հարթ, ուռուցիկ, ձիթապտղագ...
Յուղասնկեր (լատ.՝ Suillus), բազիդիավոր սնկերի դասի բոլետայինների ընտանիքի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Գլխարկը (տրամագիծը՝ 3-12 սմ) մսալի է, սկզբում՝ կիսագնդաձև, ապա՝ ուռուցիկ, դեղնավուն կամ շեկ-շագանակագույև, հետագայում՝ գորշադեղին, մերկ, կպչուն, չորանալուց հետո՝ փայլուն։ Մաշկը հեշտությամբ առանձնանում է գլխարկից։ Պտղամիսը դեղին...
Վրձնասունկ, պենիցիլիում (լատ.՝ Penicillium), անկատար սնկերի ցեղ։ Հայտնի է վրձնասունկի մոտ 250 տեսակ։
ՏարածումՏարածված հողում, տարբեր բուսական մնացորդներում (բորբոսի ձևով), ամենուրեք, բոլոր կլիմայական շրջաններում։
ՀայաստանումՀՀ-ում՝ 125 տեսակ՝
Վրձնասունկ ալեխառն (Penicillium canescens),
Վրձնասունկ ոսկեգույն (Penicillium chr...
Կաղնեսունկ (լատ.՝ Boletus luridus), կապտուկ, բազիդիավոր սնկերի բոլետայինների ընտանիքի ներկայացուցիչ։
ԲնութագիրԳլխարկը (տրամագիծը՝ 5-20 սմ) բարձիկաձև է, թավշանման, չոր, դեղնագորշաձիթապտղագույն։ Պտղամիսը դեղնասպիտակ է, ունի հաճելի սնկային հոտ և համ, ոտիկի հիմքում՝ կարմրավուն, կպչելիս կապտում է։ Գլխարկի ստորին մասում գտնվում է դեղ...
