Սալորենի (լատ.՝ Prunus), վարդազգիների ընտանիքի պտղատու կորիզապտղավոր բույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ծառեր են կամ թփեր՝ 3-12 մ բարձրության։ Տերևները պարզ են, էլիպսաձև կամ նշտարաձև, հարթ մակերեսով, ատամնաեզր, հերթադիր։ Ծաղկաբույլերում՝ ծաղիկները սպիտակ կամ վարդագույն, մեկական կամ 5-ական։ Պտուղը մսալի, միասերմ կորիզապտուղ է,...
Կեռասենի (լատ.՝ Prunus avium), վարդազգիների ընտանիքի կեռասենու ցեղի պտղատու բույս։ Բարձրությունը հասնում է մինչև 10 մետրի, հաճախ ավելի բարձր, նույնիսկ 30 մետր և ավելի, օրինակ՝ Կիևի անտառներում։
Կեռասենու ծառը ունի նույն բալենու տեսքը։ Ենթադրվում է, որ այն հայտնի է եղել Անատոլիում և Եվրոպայում, Դանիայում և Շվեյցարիայում դեռևս մ....
Տանձենի (լատ.՝ Pýarm), վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի պտղատու ծառերի ցեղ։ Հայտնի է 60 տեսակ, Հայաստանում՝ 20։ Մշակության մեջ կա մոտ 5000 սորտ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը ճեղքվածքավոր է, մուգ մոխրագույն, ճյուղերը՝ մոխրագույն, կարմրավուն կամ դեղնավուն, հարթ՝ ոսպահատիկներով պատված, սաղարթը՝ սեղմված բրգաձև, խիտ ճյ...
Խնձորենի (լատ.՝ Mālus), վարդազգիների ընտանիքի պտղատու ծառերի և թփերի ցեղ։
Դասը պատկանում է խնձորենիների (Maleae) ցեղին, Սալորենիների (Spiraeoídeae)ենթաընտանիքին։ Հաշվում են 36 տեսակ (1976): Առավել տարածված են. խնձորենի այգու կամ մշակովի (Malus domestica), որը պատկանում է ամենաշատ աճեցվող սորտին (որոնց թիվը գերազանցում է ...
Դրախտածառ (լատ.՝ Cotinus), նարնջափայտ, պարիկածառ, սպարակ, աղտորազգիների ընտանիքի տերևաթափ թփերի կամ ցածրաճ ծառերի ցեղ։ Հայտնի 12, Հայաստանի Հանրապետությունում՝ 1 տեսակ՝ դրախտածառ սովորական (C. coggygria)։ Հանդիպում է Տավուշի, Սյունիքի մարզերի ցածրադիր և միջին լեռնային, գոտիներում։ Աճում է քարքարոտ, բաց, թեք լանջերին, թփուտներում...
Գերիմաստի (լատ.՝ Vibúrnum lantána), պատկանում է ցախակեռասազգիների ընտանիքին, խոշոր թուփ է և ունի 5 մ բարձրություն։ Տերևները ձվաձև են, ունեն 5-15 սմ երկարություն և 3-9 սմ լայնություն։ Այս ծաղիկները դեղնասպիտակ են։ Պտուղը հյութալի է, սկզբում վառ կարմիր է, իսկ երբ պտուղը հասունանում է դառնում է փայլուն սև։ Հիմնականում...
Տերևատ (լատ.՝ Dáphne), գայլահատ, դափնյակ, գոճմակ, գայլախոտ, գոճմակազգիների (Thymelaeaceae), ընտանիքի մշտադալար կամ տերևաթափ թփերի ցեղ։
ՏարածումՏարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի և այլ մարզերի միջին և վերին լեռնային գոտիներում, ենթալպյան նոսրանտառներում։ Աճում է խոնավ և ստվերոտ վայրերում...
Կենի, կարմրածառ, գեղձի, բզենի (լատ.՝ Taxus), կենազգիների ընտանիքի ասեղնատերև, մշտադալար ծառերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիրԲարձրությունը՝ 10-20 (25) մ է։ Տերևները հերթադիր են՝ խիտ դասավորված երկու շարքով, մուգ կանաչ։ Կոները միայնակ են, կարմիր, հյութալի, հատապտղանման։ Սաղարթը խիտ է։ Ապրում է 2-3 հազար տարի։ Բազմանում է սերմերով և ...
Խնկենի (լատ.՝ Pistácia) պիստակենի, խնկածառ, աղտորազգիների ընտանիքի տերևաթափ, հազվադեպ՝ մշտադալար ծառերի կամ թփերի ցեղ։
ՏեսակներՀայտնի է մոտ 20 (այլ տվյալներով՝ 10), ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ խնկենի բթատերև (P. atlantica)։ Հանդիպում է Լոռու, Տավուշի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի մարզերի ստորին, երբեմն՝ միջին լեռն, գոտիներում (120...
Թեղի (լատ.՝ Ulmus), ծփի, կնձնի, թեղազգիների ընտանիքի տերևաթափ ծառերի, հազվադեպ՝ թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 50, ՀՀ-ում՝ 4 (6) տեսակ՝ թեղի տերևաշատ (Ս. foliacea), թեղի խցանային (Ս. suberosa), թեղի խորդուբորդ (U.scabra) և թեղի էլիպսատերև (U.elliptica), իսկ մշակության մեջ՝ թեղի ողորկ (U.laevis) և թեղի խիտ (U.densa) (օգտագործվում են կան...
Գիհի, նոճազգիների ընտանիքի մշտականաչ թփերի կամ ծառերի ցեղ։ Տերևները ասեղնաձև են կամ թեփուկաձն։ Բարեխառն գոտում հայտնի է մոտ 70 տեսակ, 20 տեսակ՝ ԽՍՀՄ-ում, 5 տեսակ՝ ՀԽՍՀ-ում (Արարատ, Ապարան, Զանգեզուր, Մեղրի, Սևան, Հրազդան, Իջևան)։ Գիհին ունի տնտեսական նշանակություն, որոշ տեսակների բնափայտն օգտագործվում է մատիտներ պատրաստելու համա...
Հացենի (լատ.՝ Fraxinus), ձիթենազգիների (Oleaceae) ընտանիքի տերևաթափ ծառերի, հազվադեպ՝ թփերի ցեղ։
Ընդհանուր բնութագիր
Բարձրությունը 20-40 մ է։ Տերևները բարդ են, հակադիր, կենտփետրաձև։ Ծաղկաբույլը հուրանանման է, ծաղիկները՝ միասեռ կամ երկսեռ։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիսին՝ մինչև տերևների բացվելը։ Պտուղը միաբուն թևապտղիկ է։ Ջերմասեր է և ...
Լորենի (Լատիներեն՝ Tilia L.)։ Հայկական տարանունները - թմբի, լորի, լռնի, կակղի։
Դեղաբույսի նկարագրությունըԼորենազգիների ընտանիքին պատկանող, մինչև 40 մ բարձրության տերևաթափ ծառ է։ Կեղևը մոխրագորշագույն է, տերևները սրտաձև հիմքով, հերթադիր, սղոցաեզր կամ ամբողջաեզր։ Ծաղիկները երկսեռ են, դեղնասպիտակավուն, հոտավետ։ Մեր հանրապետություն...
Կեչի (լատ.՝ Bétula), կեչազգիների ընտանիքի տերևաթափ միատուն ծառ է, երբեմն՝ փռվող թփիկ։ Հայտնի է շուրջ 120 (այլ տվյալներով՝ 140) տեսակ՝ հիմնականում տարածված Հյուսիսային կիսագնդի բարեխառն և ցուրտ գոտիներում։ Տեսակների ընդհանուր թիվի մոտ 100 է կամ մի փոքր ավելի շատ։
Կեչին կարևոր տեղ է զբաղեցնում սլավոնական, սկանդինավյան մշակ...
Թխկի սրատերև (լատ.՝ Acer platanoides), ունի բավական տարածման բավական մեծ արեալ՝ Կովկաս, Արևմտյան և Արևելյան Եվրոպա, Փոքր Ասիա և Իրան, մեր հանրապետությունում հանդիպում է հյուսիսարևելյան շրջաններում, Սևանի ավազանում, Վայքում և Զանգեզուր-Մեղրիում։
Կենսաբանական նկարագիրԱճում է սկսած 1000մ-ից մինչև անտառի վերին սահմանները։ Բարձրաճ ծ...
Թխկի վրացական (լատ.՝ Acer ibericum Bieb.), ցածրաճ ծառ է՝ մինչև 6-8 մ բարձրությամբ և 50-60 սմ բնի տրամագծով։
Կենսաբանական նկարագիրՏերևները կոշտ են, եռբլթականի, որով և հեշտությամբ տարբերվում են Հայաստանում տարածված մյուս տեսակներից։ Պտուղները հասունանում են հուլիս-օգոստոս ամիսներին, որոնք մեծ մասամբ վնասվում են տարբեր վնասատուներ...
Թխկի դաշտային (լատ.՝ Acer campestre), մինչև 16-18 մ բարձրությամբ և մինչև 40-50 սմ բնի տրամագծով ծառ է։ Միջին երկարակյաց է՝ ապրում է մինչև 200 տարի։
ՏարածվածությունՏարածված է Կովկասում, Արևմտյան և Արևելյան Եվրոպայում, Փոքր Ասիայում։ Մեր հանրապետությունում հանդիպում է անտառային գրեթե բոլոր շրջաններում, աճում է մինչև 1600 (1800) մ...
Թխկի (լատիներեն՝ Acer), թխկազգիների ընտանիքի տերևաթափ Hippocastanoideae ենթաընտանիքի ծառերի կամ թփերի ցեղ։
Թխկու շուրջ 150 ներկայացուցիչները բնականորեն աճում են հյուսիսային կիսագնդի բարեխառն և մերձարևադարձային գոտիներում։ Դրանք տարբեր մեծության ծառեր են և խոշոր թփեր։
ՏեսակներՀայտնի է մոտ 150 (այլ տվյալներով՝ 200), Հայաստանում՝...
Սոճի, շամի (լատ.՝ Pínus), սոճազգիների ընտանիքի մշտադալար ասեղնատերև ծառ է, հազվադեպ՝ թուփ։
ՏարածումՀայտնի է սոճու մոտ 100 տեսակ՝ տարածված Եվրասիայի, Հյուսիսային Ամերիկայի անտառային գոտում, հազվադեպ՝ Հյուսիսային կիսագնդի արևադարձային գոտու լեռներում։ ՀՀ հյուսիսային շրջաններում (1000–1850 մ բարձրություններում) աճում ...
EN* B 1 ab(iii) + 2 ab(iii)
Category. Endangered species. The extent of occurrence and the area of occupancy are less than 10 km2. Since the main area of distribution of the species is situated beyond the borders of Armenia the category of threat has been downgraded to EN. It was not included in the first edition of the Red Dat...
