Մոշենին (լատ.՝ Rubus), վարդազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույս է կամ թուփ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը փշոտ է, բարձրությունը՝ 100–150 սմ։ Տերևները պարզ կամ բարդ են, կոթունավոր։ Ծաղկաբույլը կիսահովանոց է կամ կարճ ողկույզ, ծաղիկները՝ երկսեռ սպիտակ։ Պտուղը սև, մուգ կարմիր հյութալի բազմակորիզ հատապտուղ է։
Տարածում
Հայտն...
Մատնունի (լատ.՝ Potentilla), արծաթախոտ, հնգամատնե, հզորուկ, վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի բազմամյա, հազվադեպ՝ միամյա կամ երկամյա խոտաբույսերի, երբեմն՝ կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է 300(այլ տվյալներով՝ 500) տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիր
Արմատներն իլիկանման հաստացած են։ Ցողունները փռվող են կամ կանգուն, բարձրությունը՝ 5-80 սմ։ Տ...
Գետնաելակ , (լատ.՝ Fragaria), գետնամորի, ելակ, իծամորի, ոչխարի մորի, վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 50 (այլ տվյալներով՝ 30-35), ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝ գետնաելակ անտառային (F. vesca), գետնաելակ կանաչ (F. viridis) և գետնաելակ անանասի (F. ananassa)։ Վերջին տեսակը, որին անվանում են ելակ, իր բ...
Մեխակ (լատ.՝ Diánthus), մեխակազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտերի, հազվադեպ՝ կիսաթփերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը հանգուցավոր է, բարձրություն՝ մինչև 70 սմ։ Տերևները հակադիր են, ամբողջական, գծաձև կամ նշտարաձև։ Տեսակների մեծ մասի ցողունը և տերևները գորշ կապտավուն երանգ ունեն։ Ծաղկաբույլը ցիմոզային է, երբեմ...
Սիզախոտ (լատ.՝ Phleum), կատվաձետ, ճիլ, ֆլեոն, տիմոֆեեվկա, դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 20, ՀՀ-ում՝ 4 տեսակ՝ սիզախոտ մարգագետնային (Ph.pratense), սիզախոտ տափաստանային (Ph.phleoides), սիզախոտ ալպիական (Ph.alpinum), սիզախոտ հուրանավոր (Ph.panikulatum)։ Տարածված է գրեթե ...
Փետրախոտ, սարի սմբուլ (լատ.՝ Stipa), դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա, հազվադեպ՝ միամյա չորասեր խոտաբույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը բարակ է, բարձրությունը՝ մինչև 1 մ։ Տերևները կոշտ են, նեղ գծաձև՝ սովորաբար հետոլորված եզրերով կամ խողովակաձև (ծածկում են հերձանցքերը)։ Ծաղկաբույլը հուրանանման է, ծաղիկն...
Հալվե կամ ալոե (լատ.՝ Aloe), թաղաղուազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի, թփերի, հազվադեպ՝ ծառերի ու լիանների ցեղ։ Ընդգրկում է մոտ 500 տեսասկ։ Նախկինում Հալվեն պատկանում էր Aloaceae կամ Asphodelaceae[1] ընտանիքին։
ՀՀ-ում աճեցվում է ՀՀ ԳԱԱ Երևանի բուսաբանական այգում, Արմավիրի մարզում։ Սենյակային պայմաններում աճեցվում է Հալվե ...
Քրքում չիգտամ, զաֆրան, (լատ.՝ Crocus), հիրիկազգիների ընտանիքի բազմամյա պալարակոճղեզավոր, անցողուն խոտաբույսերի ցեղ։
Տարածվածություն
Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում (միջին գոտուց մինչև ալպյան մարգագետիններ)։ Աճում է անտառի բացատներում, կանաչապատ լանջերին, թփուտներում, գետահովիտներում, վարելահողերում և այլն։
Բուսաբանական նկարա...
Պղպեղ սև (անգլ.՝ piper nigrum), պղպեղագգիների ընտանիքի պղպեղի ցեղի բազմամյա, մագլցող բույս։
Կենսաբանական նկարագիրՑողունը կիսափայտացած, բարակ, ճկուն (երկարությունը 10-12), հանգույցներում առաջացող օդային ադվենտիվ արմատներով։ Տերևները պարզ են, ձվաձետ, հաստակեղեն, հերթադիր։
Ծաղիկները՝ մանր, մոխրադեղնագույն կամ սպիտակ, հավաքված ծաղ...
Պղպեղ կամ Տաքդեղ (լատ.՝ Piper), մորմազգիների ընտանիքի ուտելի մշակաբույս։
Պղպեղի տարատեսակներըՊղպեղը պատկանում է մորմազգիների ընտանիքին (պտուղները խոշոր և գունավոր են), ունի մոտ 700 տեսակ, որոնցից մի մասը աճեցվում է պտուղներից կծու համեմունքներ պատրաստելու նպատակով, օրինակ՝
Սև պղպեղ - տեսակ Piper nigrum.
Երկար պղպեղ - տեսակ ...
Տաքդեղ(լատ.՝ Capsicum), մորմազգիների (Solanaceae) ընտանիքի Capsicum ցեղին պատկանող մշակաբույս։ Հայտնի է 4, ՀՀ-ում մշակության մեջ՝ 1 տեսակ՝ Տաքդեղ պատիճավոր կամ դարապղպեղ (C. annum):
Մշակվում է Արարատի, Արմավիրի, Արագածոտնի, մասամբ՝ Կոտայքի մարզերում։
Այլ անվանումներ. ծիծակ, պղպեղ, բիբար, պատիճապղպեղ։
Կենսաբանական նկարագի...
Սպանախ (լատ.՝ Spinacia oleracea), ծմել, շոմին, թելուկազգիների ընտանիքի երկտուն, միամյա կամ երկամյա բույսերի ցեղ։ Տարածված տերևաբանջարայնին սննդամթերք։ Հայտնի է 3 տեսակ։
ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝
Սպանախ քառառէջ (Տ. tetrandra)
Սպանախ սովորական (Տ. oleracea), որը տարածված է մշակության մեջ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը մերկ է, բարձ...
Դրախտավարդ (լատ.՝ Hydrangea), հորտենզիա, քարբեկազգիների ընտանիքի բազմամյա բույսերի ցեղ։ Հայտնի է շուրջ 80 տեսակ։ ՀՀ-ում մշակվում է ջերմատնայիև և սենյակային պայմաններում, հիմնականում՝ դրախտանման ծառանման (H. arborescens), դրախտավարդ խոշորատերեվ (H. macrophylla), դրախտավարդ հուրանավոր (H. paniculata), դրախտավարդ պարտեզային (H. hor...
Ոլոռը (լատ.՝ Pisum) բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 6-7 տեսակ։ Սննդի մեջ օգտագործվում են ինչպես ոլոռի հատիկները, այնպես էլ մատղաշ ունդերը։
Հայաստանում
ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝
Ոլոռ բարձր (P. elatius), հանդիպում է Կոտայքի, Սյունիքի մարզերում (ստորինից մինչև վերին լեռն, գոտի) և Եր...
Աստղածաղիկ (լատ.՝ Aster), աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 200-250 (այլ տվյալներով՝ 500), ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ աստղածաղիկ ալպիական (A. alpinus) և աստղածաղիկ իտալական (A. amellus)։
ՁևաբանությունՑողունը կանգուն է, ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ 10-100 սմ։ Տերևները հերթադիր են,...
Հովվամախաղ (լատ.՝ Capsella), ծտապաշար[1], ճնճղկահաց, եզան ճակտիկ, ճնճղկաբլիթ, կաղամբազգիների (խաչածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 6, ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ հովվամախաղ սվորական (C. bursa-pastoris)։
ՏարածումՏարածված է բոլոր մարզերի ցածրադիր և միջին գոտիներում։ Աճում է ճամփեզրերին, այգիներում, բանջարանոցներում, ա...
Զկեռենի (լատ.՝ Mespilus), զղրենի, վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի տերևաթափ պտղատու թփերի կամ ցածրաբուն ծառերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիրԲարձրությունը 3-6 մ է։ ճյուղերը կարմրամոխրագույն են կամ դարչնագույն՝ կարճ, ուղիղ, փոքրաքանակ փշերով։ Տերևները ձվաձև են կամ նշտարաձև, մանր ատամնաեզր, վերևից՝ մուգ կանաչ, ներքևից՝ սպիտակ, խ...
Չմենի (լատ.՝ Cotoneaster), վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի տերևաթափ և մշտադալար թփերի կամ ցածրաճ ծառերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 100 (այլ տվյալներով՝ 30-60) տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիր
Բարձր, մինչև 3(5) մ է։ Տերևները պարզ են, ամբողջական, հերթադիր։ Ծաղկաբույլը ողկուզանման է կամ վահանանման, ծաղիկները՝ հազվադեպ մեկական, մանր, սպի...
Կանեփ (լատ.՝ Cannabis), կանեփազգիների ընտանիքին Коноплёвые (Cannabaceae)պատկանող միամյա խոտաբույս։ Ընդգրկում է մեկ պոլիմորֆ տեսակ՝ Cannabis sativa L. (ցանովի կանեփ), ավելի ուշ առանձնացրեցին նաև հետևյալ տեսակները.
Cannabis indica Lam.
Cannabis sativa subsp. indica
Cannabis sativa subsp. sativa
Cannabis ruderalis Janisch.
...
Ծորենի (լատ.՝ Berberis), կծոխուր, զրիշկ, ծորենազգիների (Berberidaceae) ընտանիքի բազմամյա թփերի, երբեմն՝ ոչ մեծ ծառերի ցեղ։
Տարածում և էկոլոգիաՏարածված է Արագածոտնի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի մարզերում։ Աճում է անտառեզրերին, չոր լանջերի թփուտային մացառուտներում, գետահովիտներում և այլն։
Կենսբանկան նկարագ...
