Գետնախնձոր (լատ.՝ Helianthus tuberosus), գետնատանձ, բարդածաղկավորների ընտանիքի բազմամյա բույս։ Ցողունի բարձրությունը՝ 2-4 մետր։ Տերևները ձվաձև են, կտրված եզրերով, թավոտ։ Ծաղկաբույլը՝ զամբյուղ։ Հողի մեջ, ցողունի հիմքի մասում առաջանում են կլոր, երկարավուն, սպիտակ, դեղին, կարմիր գույնի պալարներ, որոնք պարունակում են 16-22% ինուլին ...
Բաթաթը (այլ անվանումներն են` քաղցր փաթաթես, քաղցր գետնախնձոր, քաղցր կարտոֆիլ) պալարապտղավորների խմբին պատկանող, իպոմեա ցեղի բույս է։ Բաթաթի պտուղները արժեքավոր սննդատեսակ են մարդու և կենդանիների համար։ Դրանք պարունակում են մինչև 30% օսլա և մինչև 6% շաքար։ Աճում ու պտղաբերում է ինչպես բաց հողում, այնպես էլ ծաղկամանի մեջ։ Իր տերևա...
Քրքում չիգտամ, զաֆրան, (լատ.՝ Crocus), հիրիկազգիների ընտանիքի բազմամյա պալարակոճղեզավոր, անցողուն խոտաբույսերի ցեղ։
Տարածվածություն
Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում (միջին գոտուց մինչև ալպյան մարգագետիններ)։ Աճում է անտառի բացատներում, կանաչապատ լանջերին, թփուտներում, գետահովիտներում, վարելահողերում և այլն։
Բուսաբանական նկարա...
Դիատոմային ջրիմուռներ (լատ.՝ Diatomeae, Bacillariophyta), ջրիմուռների բաժին։ Հայտնի է մոտ 10 հազար բրածո և ժամանակակից, ՀՀ-ում՝ 150 տեսակ, որոնք պատկանում են Պինուլարիա (լատ.՝ Pinnularia), Ամֆորա (լատ.՝ Amphora), Նավիկուլա (լատ.՝ Navicula), Մելոզիրա (լատ.՝ Melosira) և այլ ցեղերի։ Տարածված են լճերում, լճակներում, գետերում, առունե...
Կարմիր ջրիմուռներ (լատ.՝ Rhodophyta), ջրիմուռների բաժին։ Բազմաբջիջ կամ միաբջիջ օրգանիզմներ են։ Լինում են մուգ կարմիր, վարդագույն, դեղնավուն, պղնձակապտավուն գույնի, որը պայմանավորված է քրոմատոֆորներում պարունակվող d քլորոֆիլ (կանաչ), R-ֆիկո-էրիթրին (կարմիր) և R-ֆիկոցիան (կապտականաչ) պիգմենտներով։ Կարմիր ջրիմուռների մարմինը թելաձև...
Գորշ ջրիմուռներ (Phaeophyta), սպորավոր բույսերի տիպ, որը ներառում է 240 ցեղ՝ 1500 տեսակով։ Թաչոմը հատուկ գորշ պիգմենտի՝ ֆուկոքսանտինի շնորհիվ դեղնականաչավունից մուգ գորշավուն է՛ գորշ ջրիմուռ է ըստ ձևի և չափի բազմազաև եև (մանրադիտակային մեծության ճյուղավորված թելիկներից մինչև 40 մետրաևոց բույսեր)։
Գորշ ջրիմուռներինին բնորոշ են ա...
Քլորելա (հուն.՝ χλωρός, «կանաչ» և լատ.՝ ella, անգլ.՝ Chlorella), կանաչուկ, կանաչ միաբջիջ ջրիմուռների ցեղ։ Հայտնի է մոտ 20, Հայաստանի Հանրապետությունում՝ 1 տեսակ՝ Քլորելա սովորական (Ch. vulgaris)։
ՏարածումՏարածված է քաղցրահամ ջրամբարներում, ծովերում, խոնավ հողում և հողի վրա գտնվող հիմնանյո...
Քլամիդոմոնադ (լատ.՝ Chlamydomonas), վոլվոքսայինների կարգի կանաչ, միաբջիջ ջրիմուռ: Հայտնի է ավելի քան 500 տեսակ:
Անվանում
«Քլամիդոմոնադ» հունարեն նշանակում է պարզագույն օրգանիզմ, որը ծածկված է «հագուստով»՝ թաղանթով։ Քլամիդոմոնադը լավ երևում է մանրադիտակով։
Էկոլոգիա
Բնակվում է ջրափոսերում, առուներում, ո...
Կանաչ ջրիմուռներ (լատ.՝ Chlorophyta), ստորակարգ բույսերի բաժին։
ԿառուցվածքըԲնորոշ կանաչ գույնը պայմանավորված է բջիջներում գերակշռող քլորոֆիլով։ Կանաչ Ջրիմուռները համարյա նույն հարաբերությամբ պարունակում են այն պիգմենտները (a և b քլորոֆիլ, կարոտին, քսանտոֆիլ), ինչ բարձրակարգ բույսերը։ Լինում են միաբջիջ, գաղութային և բազմաբջիջ։ Վ...
Բրաբիոն կամ ազատուկ (լատ.՝ Polianthes tuberosa ), շքանարգիզազգիների ընտանիքի (Agave) բազմամյա բույս է։ Բրաբիոնի ցողունի բարձրությունը մոտ 45 սմ է, որը վերջանում է սպիտակ և բուրումնավետ ծաղիկների ողկույզով։ Գոյություն ունի 12 տեսակ։ Օգտագործվում է օծանելիքի արտադրությունում։
Անվանումը տարբեր երկրներումԲրաբիոնի լատինական tuberosa...
նկուզենի սև (լատ.՝ Juglans nigra), ընկուզազգիների ընտանիքի, ընկուզենի ցեղի բույս։
ՆկարագրությունՀզոր, ճյուղատարած, տերեւաթափ ծառեր են՝ 35-40, երբեմն՝ 50 մ բարձրությամբ։ Բնի տրամագիծը հասնում է մինչեւ 1,5 մ-ի։ Այն ծածկված է խոր ճաքճքված, գրեթե սև կեղևով։ Ընձյուղները ձիթականաչ են, սկզբնական շրջանում ծածկված մոխրադեղնավուն աղվամազ...
Ընկուզենի մանջուրական (լատ.՝ Juglans mandshurica), մինչև 25 մ բարձրությամբ հզոր ծառ է։ Սովորական (հունական) ընկուզենուց տարբերվում է խոշոր, մինչև 1.25 երկարությամբ և 40 սմ լայնությամբ կենտ փետրաձև տերևներով: Երիտասարդ տարիքում շիվերը և տերևները ծածկված են լինում խիտ մազմզուկներով։
ՕգտակարությունԸնկույզն ունի հաստ և ամուր պտղապա...
Շագանակենի, իսկական (լատ.՝ Castanea), հաճարազգիների ընտանիքի ծառանման բույսերի ցեղ։
Հայտնի է 14 տեսակ, որոնք աճում են Հյուսիսային Ամերիկայում, Ճապոնիայում, Չինաստանում, Միջերկրածովյան երկրներում, ԽՍՀՄ-ում մշակվում է 1 տեսակ՝ շագանակենի սովորականը (C․ sativa)՝ Կովկասի սևծովյան առափնյա շրջաններում և Անդրկովկասում։
Կենսաբանական ն...
Աղտորազգիներ (լատ.՝ Anacardiáceae), ծաղկավոր բույսերի ընտանիք, հայտնի է 72-իցմինչև 82 ցեղ, ավելի քան 500 տեսակ։
Տարածված են երկրագնդի արևադարձային և մերձարևադարձային գոտիներում։
Հայաստանում բնականոն աճում են 3 ցեղի ներկայացուցիչներ՝ պիստակենի, դրախտածառ և աղտոր։
Կենսաբանական նկարագիրԱղտորազգիները հսկա ծառեր են (հիմնակա...
Ջրընկույզ (լատ.՝ Trapa), փնջակոկոռ, ջրաշագանակ, ջրընկուզազգիների ընտանիքի ջրային միամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է ավելի քան 35 տեսակ։ Հայաստանի Հանրապետության բնական և արհեստական ջրավազաններում ջրընկույզը բացակայում է։
Արմեն Թախտաջյանի, Ի. Պալիբինի և այլոց աշխատանքներում հիշատակվում է ջրընկույզի բրածո ձևերի գոյությունը Մեղրիի ...
Եղևին, բալասանի (Abies), սոճազգիների ընտանիքի մշտադալար, փշատերև ծառերի ցեղ է։
Բունը ուղիղ է, կեղևը՝ բարակ, հարթ։ Ասեղնատերևները մեկական են, տափակ՝ դասավորված պարուրաձև։ Կոները ուղղադիր են, գտնվում են սաղարթի վևրևում, հասունանում են ծաղկելու տարին։ Հայտնի է մոտ 50 տեսակ։ Ստվերադիմացկուն է, հողի և խոնավության նկատմամբ՝ պահանջկոտ...
Սոճի իտալական կամ Սոճի պինիա (լատ.՝ Pinus pinea), սոճազգիների ընտանիքի մշտադալար բույս: Տարածված է Միջերկրական ծովի ափերին, հատկապես Պիրենեյան թերակղզում և Փոքր Ասիայում:
ՆկարագրությունՄշտադալար, գեղեցիկ ծառեր են՝ 20-25 մ բարձրությամբ և բարձր ճյուղերից մաքրված բնով։ Սաղարթը բարձրադիր է, երիտասարդ բույսերինը կլորավուն, խիտ, իսկ ...
Կոճապղպեղ (լատ.՝ Zingiber officinale), իմբիր, զենջեֆիլ,տաք կոճ, արևադարձային բազմամյա բույս։ Հայրենիքը Հարավ-Արևելյան Ասիան է։ Վերգետնյա ընձյուղի բարձրությունը մինչե 1 մ է, տերևները նշտարաձև են, ծաղկաբույլը՝ մանուշակագույն; Կոճղարմատը մսալի է, հաճելի հոտով, պարունակում է 1, 2—3% եթերայուղեր։ Խոնավասեր է, լավ աճում է խոնավ,...
Ընկույզ — որոշ բույսերի, առավելապես ծառերի կամ թփերի պտուղ է, հիմնականում ուտելու համար պիտանի միջուկով և կարծր կճեպով։ Բույսերը՝ ում պտուղները կոչվում են ընկույզներ, ավելի ճշգրիտ են բնորոշվում այն բանից, թե ինչ տեսանկյունից են դրանք քննարկվում։
Բուսաբանության մեջ գոյություն ունի երկու բնորոշում.
Ընկույզ ( պտղի տեսակ է...
Սերկևիլ (լատ.՝ Cydōnia), վարդածաղկազգիների (Rosaceae) ընտանիքին պատկանող բույս։ Սերկևիլ սովորական կամ սերկևիլ երկարավուն (լատ.՝ Cydonia oblōnga), այս դասի միակ ներկայացուցիչն է։
Տարածում
Հիմնականում տարածված է Կովկասում, Անդրկովկասում և Միջին Ասիայում։Ադրբեջան, Դաղստան, Թուրքմենիա (Կոպեդագ)։ Լայն տարածում է գտել նաև Միջերկրակա...
