Սոֆորա (լատ.՝ Sophora), սոփոր, բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի ծառերի կամ թփերի, հազվադեպ՝ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 62 (այլ տվյալներով՝ 70) տեսակ։
Տերևները կենտ-փետրաձև են, ծաղիկները՝ սպիտակ, դեղնավուն, վարդագույն, կապտամանուշակագույն։ Ծաղկաբույլը ողկույզ է կամ հուրան։ Տարածված արևադարձային, մերձարևադարձայ...
Հողմածաղիկ (լատ.՝ Anemone), գորտնուկազգիների (հրանունկազգիներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 90 (այլ տվյալներով՝ 160) տեսակ, ՀՀ-ում՝ 4-5։ Աճում է Սյունիքի, Վայոց ձորի, Գեղարքունիքի և այլ մարզերում։
Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1 - Anemone nemorosa; 2 - Anemone ranunculoidesՑողունի բարձրություն...
Շնդեղը (լատ.՝ Colchicum) շնդեղազգիների ընտանիքին պատկանող բազմամյա ծաղկավոր բույս է։
ՏարածումըՇնդեղը շուշանազգիների ընտանիքի բազմամյա պալարասոխուկավոր խոտաբույս է։ Հայտնի է 80 (այլ տվյալներով՝ 70), ՀՀ-ում՝ 6 (7) տեսակ՝ Շովիցի, զանգեզուրյան, Նինայի, Գոհարի, ստվերային, հիանալի կամ սքանչելի։ Հանդիպում է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, ...
Կուսածաղիկ (լատ.՝ Vinca), շնամեռուկազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 7 տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիրՑողունը փռվող է կամ մի փոքր բարձրացող, երկարանում է՝ 10-30 սմ։ Տերևներն ամբողջական Են, հակադիր, էլիպսաձև կամ նշտարաձև։ Ծաղիկները տերևանութային են, մեկական, Կտտկենի կապտամանուշակագույն, հազվադեպ՝ սպիտակ։ Ծաղ...
Հովտաշուշան (լատ.՝ Convalaria), հովտաշուշանազգիների ընտանիքի բույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Բազմամյա խոտաբույսեր են՝ 2-3 արմատամերձ, էլիպսաձև տերևներով։ Կոճղարմատը սողացող է։ Ծաղկակրի բարձրւթյունը մինչև 20 սմ է։ Տերևներն արմատամերձ են, լայն օվալաձև, նշտարաձև, հակադիր ձվաձև, զուգահեռաջիղ, ամբողջաեզր։ Ծաղկաբույլը միակողմանի...
Կոտեմ (լատ.՝ Lepidium sativum), նվարդակ, աղբակոտեմ, կաղամբազգիների (խաչածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 150։
Կենսաբանական նկարագիրՑողունը ուժեղ ճյուղավորված է, բարձրությունը՝ 30-69 սմ, ծաղիկները սպիտակ են և շատ, պտուղը ոչ մեծ պատիճ է։ Տերևները երկարավուն են, ամբողջական կամ փետրա...
Օշինդր (բարձվենյակ, բարձմենակ, ափսինդ, յավշան) (լատ.՝ Artemísia) աստղածաղկազգիների ընտանիքի միամյա, երկամյա և բազմամյա խոտաբույս կամ կիսաթուփ։ Հայտնի է օշինդրի մոտ 300 տեսակ։
Հայկական տարանունները - ափսինդ, բարձմանեակ, բարձնակ, բարձվենյակ, բացմենակ, նգածաղիկ։
ՏարածումՏարածված Եվրոպայի, Ասիայի բարեխառն գոտում, Հյուսիսայի...
Կանթեղախոտ (լատ.՝ Chelidonium), ծիծեռնախոտ, հողմափայտ, մամիրան, ծիծղան ծաղիկ, կակաչազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 1 տեսակ՝ կանթեղախոտ մեծ (C. majus)։
Տարածումը ՀայաստանումՀՀ-ում hանդիպում է Լոռու, Տավուշի, Սյունիքի և այլ մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է անտառներում, այգիներում, բանջարանոցներում, ստվ...
Հազար կամ մառոլ, կաթնուկ, (լատ.՝ Lactuca)) աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ Asteraceae) ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիրՑողունի բարձրությունը՝ 10-120 սմ։ Տերևները նշտարանման են, ամբողջական կամ փետրաձև բաժան, ծաղկաբույլը՝ հուրանանման կամ ողկույզանման զամբյուղ, ծաղիկը՝ դեղին, երբեմն...
Իշակաթնուկ (լատ.՝ Euphorbia), իշակաթնուկազգիների ընտանիքի բույսերի ցեղ։ Բազմամյա խոտաբույսեր են, թփեր, հազվադեպ՝ ծառանման և միամյա, մի տվյալներով ընդգրկում է 800, մեկ ուրիշ տվյալներով 1600, երրորդում մոտավորապես 2000 տեսակ։ Ռուսաստանի տարածքում հայտնի է 160 տեսակ։ Սրանք միամյա և բազմամյա խոտեր են, թփեր կամ ծառեր։
ՏերևներՏերևներ...
Նարգիզ (լատ.՝ Narcissus), նարցիս, շքանարգիզազգիների ընտանիքի բազմամյա, սոխուկավոր խոտաբույսերի ցեղ:
Կենսաբանական նկարագիր
Նարգիզ բուսաբանական նկարազարդում գրքից Jan Copsa «Flora Batava», 1800—1934Ծաղկակիր ցողունը մերկ է, բարձրությունը՝ մինչև 35 սմ։ Տերևներն արմատամերձ են, նեղ գծաձև։ Ծաղիկները հիմնականում մեկա...
Սպանդ (լատ.՝ Peganum), հարմալ, վայրի սատապ, զուգատերևազգիների (Zygophyllaceae)ընտանիքի բույսերի ցեղ։ Հայտնի է 6 տեսակ՝ Եվրոպայի հարավում, Ասիայում և Ամերիկայում (Սեքսիկայում), իսկ ԽՍՀՍ-ում՝ 2 տեսակ։
Եվրոպական մասի հարավում, Կովկասում, Միջին Ասիայում, ինչպես նաև ՀԽՍՀ-ում լայնորեն տարածված է սպանդ սովորականը (P․ harmalo), որը խոտ...
Փողաշուշան, կալա ռիխարդիա, (լատ.՝ Calla), նվիկազգիների ընտանիքի բազմամյա պալարավոր խոտաբույսերի ցեղ։ Տարածված է Նոր Զելանդիայում, կենտրոնական և հարավային Եվրոպայում, Հյուսիսային Ասիայում, Կանադայում, ԱՄՆ-ում։
Կենսաբանական նկարագիրՏերևներն արմատամերձ են, երկարակոթուն, սրտաձև, փայլուն կանաչ։ Ծաղկաբույլը կողր է՝ կազմված բազմաթիվ մ...
Կոկոռ (լատ.՝ Nuphar), դեղին ջրաշուշան, նունուֆար, հարսնամատազգիների (ջրաշուշանազգիներ) ընտանիքի բազմամյա, կոճղարմատավոր ջրային խոտաբույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Կոճղարմատը հզոր է, հաստ։ Տերևները խոշոր են, կաշեկերպ, սրտաձև, երկարակոթուն, վառ կանաչ, ագատ լողում են ջրի երեսին։ Ծաղիկները երկսեռ են, խոշոր, մեկական՝ երկար ծաղկ...
Մամրիչ, պատաղին (լատ.՝ Clematis) հրանունկազգիների ընտանիքին պատկանող ընտանիքի բազմամյա թփերի կամ խոտաբույսերի ցեղ։ Իր մեջ ներառում է շուրջ 300 տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիրԲազմամյա խոտաբույսեր են և լիաններ։ Ցողունը մագլցող է (լիան)՝ փաթաթվող կամ կանգուն։ Տերևները փետրաձև են, երկարակոթուն, հաճախ փաթաթվում են հենարանին։ Ծաղկաբույլ...
Քաջվարդ (լատ.՝ Paeonia) քաջվարդազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի, հազվադեպ՝ թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 40, ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ քաջվարդ նեղատերեվ (P. tenuifolia)։
Հանդիպում է միայն Սյունիքի մարզում։ Աճում է ցածրաճ արաքսյաև կաղնու լուսավոր անտառեզրերին և թփուտների մացառուտներում։
Այլ անվանումներ. արջվարդ, ճշնարոտ, արեգնազ, խաչափ...
Թունաթափ (անգլ.՝ Vincetoxicum), թունաթափագգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի կամ կիսաթփերի ցեղ։
Տարածում
Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի մարզերում։ Աճում է անտառեզրերին, թփուտներում, քարքարոտ լանջերին և այլն։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունն ուղղաձիգ է կամ փաթաթվող, բարձրությ...
Պատատուկ (լատ.՝ Convolvulus), պատատուկազգիների ընտանիքի բազմամյա, հազվադեպ՝ միամյա խոտաբույսերի, թփերի, կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 180 (այլ տվյալներով՝ 250) տեսակ։
Հայաստանում
Հայաստանի Հանրապետությունում՝ 6 տեսակ՝ պատատուկ
Կալվերտի (Convolvulus calvertii),
պատատուկ փոփոխական (C. commutatus),
պատատուկ դաշտային (Convolvul...
Խաղող (լատ.՝ Vítis), խաղողազգիների ընտանիքի բույսերի ցեղ, իսկ նրա ողկույզները հասած վիճակում քաղցր հատապտուղներ են։ Խաղողի հայրենիքը Առաջավոր Ասիան է։ Հայտնի է մոտ 70 տեսակ։
Բուսաբանական նկարագրություն
Խաղողի մատերին անվանում են խաղողի վազ։ Խաղողի սերմը ծլելուց հետո առաջին տարին փոքր մատ է տալիս։ Նրա տերևների բողբոջների...
Ագռավագի (լատ.՝ Actaea) գորտնուկազգիների (հրանունկազգիներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 10, ՀՀ-ում տարածված 1 տեսակ՝ ագռավագի հասկանման (a. spicata)-ը։
ՁևաբանությունՑողունն ուղղաձիգ է, թույլ խավոտ, բարձրությունը՝ 30-70 սմ։ Տերևները խոշոր են, կրկնակի եռաբաժան, երկար տերևակոթունով։ Ծաղկաբույլը ողկույզ է, ծաղիկները...
