Արմավենիներ (լատիներեն՝ Palmae կամ Palmaceae), միաշաքիլ բույսերի ընտանիք է։
ՏարածվածությունըՀայտնի է մոտ 2000 տեսակ՝ տարածված արևադարձային և, մասամբ, մերձարևադարձային երկրներում՝ Ասիայի ու Հարավային Ամերիկայի անտառներում, սավաննաներում և անապատների օազիսներում։ Վայրի վիճակում հայտնի է միայն հովհարատերև (եվրոպական կամ գաճաճ) արմ...
Բրինձ (լատիներեն՝Oryza), հացազգիների ընտանիքի միամյա և բազմամյա բույսեր, հատիկավոր մշակաբույս։ Հայտնի է բրնձի մոտ 23 տեսակ։
Ցողունը հասնում է 60÷150 սմ բարձրության։ Ծաղկաբույլը՝ հուրան, հասկիկները՝ միածաղիկ են, պտուղը՝ հատիկ, թեփուկավոր։ Տերեւները բավականին լայն են, մուգ կանաչ, եզրերը՝ փշփշոտ։Թեփուկներից մաքրված հատիկը պ...
Կորեկ (լատ.՝ Panicum), դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 500 (այլ տվյալներով՝ 442) տեսակ։ Տարածված են Ասիայի, Ամերիկայի և Աֆրիկայի արևադարձային, մերձարևադարձային և բարեխառն գոտիներում։
Հատիկ ստանալու համար մշակում են սովորական կորեկ (Panicum miliaceum)։
Կենսաբանական նկարագի...
Սորգո (Sorghum Moench), էվիլ, դաշտավլուկազգիների ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոաաբույսերի ցեղ։ Հայտնի են մոտ 50 կուլտուրական և վայրի տեսակներ, որոնք տարածված են Ասիայում, Աֆրիկայում, Ամերիկայում, Եվրոպայում, Ավստրալիայում։ Մշակության մեջ առավել տարածված են․ սովորական Սորգո (S․ vulgare), խոնարհված Սորգո կամ ջուգարան (S․ cernuum), ...
Արվանտակ (լատ.՝ Cynodon), շնատամ, դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա կոճղարմատավոր խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 10, ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ արվանտակ մատնաձև կամ շնատամ (C. dactylon)։
Ձևաբանություն
Ցողունը կիսականգուն է, հիմքից՝ ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ 40-80 սմ։ Տերևները գծաձև են, կոշտ, թխակապտավուն։ Ծաղկաբույլը թաթա...
Ագրխոտուկ (լատ.՝ Agrostis), խորխոնջ, դաշտախոտուկ, դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 150 (այլ տվյալներով՝ 200), ՀՀ-ում 7 տեսակ, ագրխոտուկ կարմիր (a. rubra), ագրխոտուկ հսկա (a. gigantae) և այլն։ Տարածված է բոլոր մարզերի խոնավ մարգագետիններում, ճահիճներում, ջրամբարների և գետերի ափերին։
Ցո...
Եգիպտացորեն (Zea mays), մայծ, սիմինդր, խոշոր հատիկներով բույս է, որը դեռևս նախապատմական ժամանակաշրջանում մշակում էին Կենտրոնական Ամերիկայի բնիկները։Միամյա խոտաբույս է, եգիպտացորեն դասի միակ մշակաբույսն է։Բաժանվում է ինը բուսաբանական խմբերի։
ԿառուցվածքըՄայծը բարձրահասակ խոտաբույս է, հասնում է 3մ բարձրության։ Ունի լավ զարգացած ար...
Վարսակ (լատ.՝ Avena), կոտշուկ, վարճոխ, դաշտավլուկազգիների (հացագգիներ) ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ:
Բուսաբանական նկարագիրԱրմատը փնջաձև է։ Ցողունը կանգուն, հանգուցավոր ծղոտ է, բարձրությունը ՝ 60-120 սմ։ Տերևները նշտարաձև են, մերկ։ Ծաղկաբույլը ցրված կամ կողքի թեքված հուրան է, ծաղիկները՝ երկսեռ, գտնվում են հասկիկնե...
Աշորա, տարեկան (լատ.՝ Secale), դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 5 (որոշ տվյալներով 13), ՀՀ-ում՝ 4 տեսակ, վայրի՝ աշորա Վավիլովի (S. vavilovii), միամյա մոլախոտ է, աշորա լեռնային (S.montanum), աշորա Դարալագյազի (S. daralagesi), բազմամյա են և աշորա մշակովի կամ հատիկային (S.cerea...
Գարի (լատ.՝ Hórdeum), հացազգիների ընտանիքի կերաբույս։ Հայտնի է գարու մոտ 30 տեսակ:
Գարու հատիկը ներկայումս լայնորեն օգտագործվում է գարեջրի արտադրությունում, ինչպես նաև գարեձավար պատրաստելու համար։
Սրոհունդ (լատ.՝ Hypericum), սրոհունդազգիների ընտանիքի բազմամյա, հազվադեպ՝ միամյա խոտաբույսերի, թփերի, կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է 300 (այլ տըվյալներով՝ 200) տեսակ։
ՀայաստանումՀՀ-ում՝ 11 տեսակ՝
Սրոհունդ անհարթ (H. scabrum),
Սրոհունդ սրածայր (H. acutum),
Սրոհունդ խոցված (H. perforatum),
Սրոհունդ ալպիական (H. alpestre) և այլն։
...
Սինդրիկ (լատ.՝ Polygonátum) հովտաշուշանազգիների ընտանիքի կոճղարմատավոր խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 30 (այլ տվյալներով՝ 50) տեսակ։
Հայկական տարանունները.կցմծուկ, սամնտրուկ, սանդրուկ, սնդրիկ, սնդրուկ, Սողոմոնի կնիք, քրմնցուկ։
Հայաստանում
ՀՀ-ում՝ 6 տեսակ՝
Սինդրիկ սովորական (P. glaberrimum),
Սինդրիկ բազմածաղիկ (P. multi...
Քնձմնձուկ (լատ.՝ Thalictrum), գնձմնձուկ, գունդատ, գորտնուկազգիների (հրանունկազգիներ) ընտանիքի, բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 250 (այլ տվյալներով՝ 120) տեսակ։
ՀայաստանումՀՀ-ում՝ 6 տեսակ՝
դեղին քնձմնձուկ (Thalictrum flavum),
փոքր քնձմնձուկ (Thalictrum minus),
գարշահոտ քնձմնձուկ (Thalictrum foetidum) և այլն։
Հանդ...
Դառնափուշ (լատ.՝ Xanthium), դառնուկ, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 30 (այլ տվյալներով՝ 70) տեսակ։
ՀայաստանումՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝
դառնափուշ ասեղնավոր լատ.՝ X. spinosum,
դառնափուշ իտալական լատ.՝ X. italicum
դառնափուշ խպիպաձեվ լատ.՝ X. strumarium։
ՏարածումՏարածված է գրեթե բոլո...
Ջրակարոս (լատ.՝ Sium), ճահճակարոս, առվի կարոս, նեխուրազգիների (հովանոցավորներ) ընտանիքի բազմամյա ջրաճահճային խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 10 (այլ տվյալներով՝ 15) տեսակ։
Հայաստանում
ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝
Ջրակարոսը սիզարային (լատ.՝ Տium sisarum)։
Տարածում
Տարածված է Լոռու, Գեղարքունիքի, Արարատի, Արմավիրի մարզերի նախալեռնային հարթավա...
Շրջահյուս (լատ.՝ Periploca), փաթթուկ, թունաթափազգիների ընտանիքի փաթաթվող կամ կանգուն թփերի ցեղ։
ՏարածումՀայտնի է 11 (այլ տվյալներով՝ 31), ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ շրջահյուս հունական (Periploca graeca)։
Հանդիպում է Լոռու, Տավուշի և Սյունիքի մարզերի ստորին լեռնային գոտու անտառներում, գետերի և գետակների ափերին, խոնավ վայրերում (մինչ...
Որոմ (լատ.՝ Lolium), դաշտավլուկագգիների (հացազգիներ) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 40 (այլ տվյալներով՝ 15-20) տեսակ։
ՀայաստանումՀայաստանի Հանրապետությունում՝ 5 տեսակ՝
որոմ պարսկական (լատ.՝ L.persicum),
որոմ կարծր (լատ.՝ L.rigidum),
որոմ հարբեցնող (լատ.՝ L.temulentum),
որոմ արոտային կամ անգլիա...
Պատրինջ (լատ.՝ Melissa), խուլեղինջազգիների (շրթնածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 5, ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝պատրինջ դեղատու (լատ.՝ Melissa officinalis)։
Տարածում
Հանդիպում է Տավուշի, Սյունիքի մարզերի ստորին և միջին լեռնային գոտիներում։ Աճում է չոր, քարքարոտ վայրերում, անտառի բացատներում։
Կենսաբանական նկարագի...
Ձիաձետ (լատ.՝ Equisetum), ձիաձետազգիների ընտանիքի սպորակիր խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 30-32 տեսակ։ Բազմամյա, շատերը մշտադալար, բարձրակարգ սպորավոր խոտաբույսեր են։ Կոճղարմատը խիստ ճյուղավորված է. դրանից առանձնանում են վերգետնյա երկայնակի ակոսավոր ընձյուղներ, որոնք, ինչպես և կոճղարմատը, մասնատված են կանոնավոր հերթագայվող հանգույցն...
Կատաղի վարունգ, իշավարունգ (լատ.՝ Ecballium elaterium), դդմազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույս։
Լատիներեն անվանումը գալիս է հին հուն․՝ ἐκβάλλω - «նետել», պտղի կառուցվածքից կախված։
Կենսաբանական նկարագիրՑողունը փռվող է կամ կանգուն, անհարթ, առանց խիղբերի, բարձրությունը՝ մինչև 1 մ։ Տերևն...
