Թելամամամուռ (լատ.՝ Bryum), թելամամուռագգիների ընտանիքի միատուն, երկտուն, հազվադեպ՝ բազմատուն ցողունատերևային մամուռների ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունն ուղիղ է, բարձրություն՝ մինչև 2 սմ։ Ընձյուղները կատվիկանման են, ստորին մասինը՝ մանր, վերինը՝ ավելի խոշոր՝ հավաքված փումփուլիկներում կամ վարդակներում, կամ էլ բոլոր տերևները ն...
Լյարդամամուռ (լատ.՝ Hepaticae), մարշանցիա, լյարդամամուռների դաս։
Տեսակներ
Հայտնի է մոտ 6000, ՀՀ-ում՝ 50 տեսակ։ Ամենատարածվածը մարշանցիա բազմաձևն (լատ.՝ Marshantia polymorpha) է։ Աճում է լեռնային բոլոր գոտիների անտառային տարածքներում, խոնավ վայրերում, գետերի ու առվակների ափերին և այլն։
Արտաքին տեսք
Թալոմը փռվող է, մուգ կանաչ ...
Օճառախոտ, օճառաբույս, փրփրիկ, (լատ.՝ Saponaria), մեխակազգիների (Caryophyllaceae) ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Դասի ներկայացուցիչների անուները ծագել է լատ.՝ sapo - «օճառ» բառից, բույսի արմատներից կարելի է ստանալ փրփուր։
Կենսաբանական նկարագիր
Տերևները հակադիր են, էլիպսաձև, գծանշտարաձև։ Ծաղ...
Մակարդախոտ (լատ.՝ Galium), մածնի, կտրածի խոտ, կառչուկ, կաթնախոտ, քրքմեղ, տորոնազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի, հազվադեպ՝ կիսաթփերի ցեղ։
ՏեսակներՀայտնի է մոտ 400, ՀՀ-ում՝ 31 տեսակ՝ Մակարդախոտ իսկական (G. verum), Մակարդախոտ գարնանային (G. vernum), Մակարդախոտ Մայմեխի (G. majmechense), Մակարդախոտ ա մ են աբարակ (G...
արազափուշ (լատ.՝ Carlina), աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի, հազվադեպ՝ թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 20, ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ սովորական վարազափուշ (Carlina vulgaris)։
Տարածում
Տարածված է Շիրակի, Վայոց ձորի, Տավուշի, Սյունիքի մարզերի ստորին և վերին լեռն, գոտիներում։ Աճում է լեռնատափաստա...
Ոսկեզանգ (լատ.՝ Forsythia), ֆորզիցիա, ձիթենազգիների ընտանիքի բազմամյա տերևաթափ թփերի ցեղ։ Հայտնի է 8 տեսակ։ ՀՀ-ում ծաղկաբուծության մեջ ներդրված է ոսկեզանգ միջինը (Forsythia intermedia)։
Կենսաբանական նկարագիրՑողունն ուղղաձիգ է կամ թեքված, բարձրությունը՝ մինչև 2 մ։ Տերևները պարզ են, մուգ կանաչ, հակադիր, ամբողջաեզր կամ սղոցաեզր։ Ծ...
Կանգար (լատ.՝ Gundelia), աստղածաղկազգիների (Asteraceae) (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Gundelia tournefortii ուտում են մարտ ամսին, երբ նա դեռ գտնվում է ածիլի փուլում։ Ամռանը բույսը չորանում է և նրա վրա առաջանում են փշեր։ Ամռան վերջին նա ծաղկում է, սերմերը տարածվում են քամու միջոցով։
Իսրայելում բույսը հա...
Որդանխոտ (լատ.՝ Aeluropus), դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի կոճղարմատավոր բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի են 5 տեսակներ։
ՀայաստանումՀՀ-ում 1 տեսակ՝ Որդանխոտ աղասեր (Aeluropus littoralis)։ Տարածված է Արմավիրի, Արարատի մարզերի աղակալած հողատարածքներում և Սյունիքի մարզում (Արաքս գետին հարող ավազուտներում)։
Կենսաբանական...
Ցորնուկ, (ցորենի խոտ, փըստփստուկ) (լատ.՝ Brómus), դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի միամյա, հազվադեպ երկամյա և բազմամյա խոտաբույս է։ Հայտնի է ցորնուկի շուրջ 100 տեսակ։
Հայաստանում
ՀՀ-ում՝ 14 տեսակ՝
Ցորնուկ Դանթոնի (Bromus danthoniae),
Ցորնուկ խայտաբղետ (Bromus variegatus),
Ցորնուկ ճապոնական (Bromus japonicus...
Հերբարիում (լատ.՝ herbarium` herba - «խոտ», «բույս»), հատուկ հավաքված, չորացված և կարգաբանական մշակման ենթարկված բույսերի հավաքածու։ Սովորաբար հերբարիումները կազմվում են ըստ նախապես մշակված ծրագրի, օրինակ` Երևանի շրջակայքի, Արարատյան դաշտի, Վայքի, Զանգեզուրի ևն։
Հերբարիում պատրաստելու համար բույսերը տեղա...
Մրտավարդ կովկասյան (լատ.՝ Liquidambar styraciflua), hավամրգազգիների ընտանիքի, մրտավարդ ցեղի բույս։
Նկարագրություն
Մշտադալար թուփ է, պառկած, սողացող ցողուններով և աղեղնաձև բարձրացող ճյուղերով, մինչև 1-1,5 մ բարձրությամբ։ Կեղևը մուգ գորշավուն է։ Երիտասարդ ընձյուղները թեթևակի աղվամազով են ծածկված։ Բողբոջային թեփուկները սովորաբար ...
Հարսնախոտ (լատ.՝ Physalis, նաև բոջոջ, բշտի դեղ), մորմազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 100-120 տեսակ, ՀՀ-ում՝ 1, սովորական հարսնախոտ (լատ.՝ P. alkekengi)։ Աճում է Սյունիքի, Տավուշի, Վայոց ձորի, Լոռու մարզերում և այլուր։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունի բարձրությունը 20-100 սմ է։ Տերևները սրտաձև են, ...
Բարդի կանադական (լատ.՝ Populus deltoides), ուռազգիների ընտանիքի, բարդի ցեղի բույս։
ՆկարագրությունԳեղեցիկ, սյունաձև սաղարթով ծառ է` 30-40 մ բարձրությամբ և մինչև 1,5 մ բնի տրամագծով։ Երիտասարդ տարիքում բունը և բազմամյա ճյուղերը ծածկված են սպիտակ, թեթևակի ճաքճքված կեղևով։ Ավելի տարիքավոր ծառերի բնի և խոշոր ճյուղերի կեղևը ունի և՛ ս...
Աճալ (լատ.՝ Cassia), ժիրակենի, կակժիրակենի, բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի, մշտադալար կամ տերևաթափ ծառերի և թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 450-500 (այլ տվյալներով՝ 600) տեսակ։
Արտաքին կառուցվածք
Տերևները զույզփետրաձև են։ Ծաղկաբույլը ողկույզ է, ծաղիկները՝ դեղին։ Ծաղկում է ամռանից մինչև ուշ աշուն։ Պտու...
Հորթալեզու (լատ.՝ Anchusa), շիխար, հավաժիպակ, գաղտրիկազգիների (Boraginaceae) ընտանիքի երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 40 տեսակ։
Հայաստանում
ՀՀ-ում 1՝ իտալական հորթալեզու (A. italica)։ Աճում է Կոտայք, Վայոց Ձորի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի մարզերում, Երևանի մերձակայքում։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունի ուղիղ է, ...
Ձագախոտ (լատ.՝ Erysimum), դեղնածաղիկ, աղվեսասուսեր, կաղամբազգիների (խաչածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի, հազվադեպ՝ կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է Ձագարասունկ, Հորթալեզու, Հուդայածառ, Գրիֆիթի, Ձիակասկ, Ձագախոտ, Ձիաձետ 100-125:
Հայաստանում
ՀՀ-ում՝ 18-20 (մեծ մասը՝ բնաշխարհիկ) տեսակ՝ Ձագախոտ սրածայր (E. c...
Կաթնախոտ (լատ.՝ Polygala), կաթնախոտազգիների ընտանիքի բազմամյա, կոսմոպոլիտ խոտաբույսերի, կիսաթփերի և թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 600 տեսակ։
Արեալ
Հանդիպում է Երևանի շրջակայքում, Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի մարզերում։ Աճում է չոր, քարքարոտ լանջերին, ալպյան և ենթալպյան մարգագետիններում, թփուտներում, օշի...
Կարմրան, մոշա, իրղուն (լատ.՝ Támarix), կարմրանազգիների ընտանիքի բույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը ճյուղավորվող է, բարձրձրությունը՝ 6 մ, ընձյուղները՝ բարակ, կարմրավուն։ Տերևները թեփուկանման են, հերթադիր, նստադիր, կապտականաչավուն կամ մոխրագույն։ Ծաղկաբույլը կողային պարզ ողկույզ է կամ գագաթնային խոշոր հուրան, ծաղ...
Ընկուզենի Զիբոլդի (լատ.՝ Juglans sieboldiana Maxim), ընկուզազգիների ընտանիքի, ընկուզենի ցեղի բույս։
ՆկարագրությունՏերևաթափ ծառ է՝ մինչև 18-20 մ բարձրությամբ, վրանաձև և ցանցառ սաղարթով։ Բնի և ճյուղերի կեղևը մոխրավուն է։ Տերևները կենտ-փետրաձև են՝ 40-100 սմ երկարությամբ, 11-15 (երբեմն՝ մինչև 19) ձվաձև կամ երկարավուն-ձվաձև տերևիկնե...
Տանձենի սիրիական (լատ.՝ Pyrus syriaca), վարդազգիների ընտանիքի, տանձենի ցեղի բույս։
ՆկարագրությունՏերևաթափ, փոքր ծառ է՝ 5-0 մ բարձրությամբ և մինչև 30 սմ բնի տրամագծով, երբեմն աճում է թփանման։ Սաղարթը նեղ է, ցախավելանման։ Տերևները էլիպսաձև են, երկարավուն ձվաձև, համարյա շեղանկյուն կամ լայն նշտարաձև, 3-9 սմ երկարությամբ և 2-3 սմ լա...
