Կատեգորիա: Վտանգված տեսակ է: Հարավային Անդրկովկասի էնդեմիկ է: Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 քառ. կմ–ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 քառ. կմ–ից պակաս: Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր 1 կարգավիճակով՝ ոչնչացման սպառնալիքի ենթակա տեսակ: Ընդգրկված չէ CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիա...
Քարառվույտ (լատ.՝ Coronilla), պասկուկ, բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ու փոքր թփերի ցեղ։ Ընդգրկում է 10 տեսակ։
Ցողունը մերկ է կամ քիչ թավոտ, ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ 30-100 սմ։ Տերևները կենտփետրաձև են։ Ծաղկաբույլը հովանոցանման է, ծաղիկները՝ դեղին, վարդագույն, սպիտակ, մանուշակագու...
Փշատենի (լատ.՝ Elaeagnus), փշատազգիների ընտանիքի մշտադալար կամ տերևաթափ ծառեր կամ թփեր։
Հայտնի է 50, ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ փշատենի արևելյան (E. orientalis) և փշատենին եզատերև(E. angustifolia)։ Տարածված է Արմավիրի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է (ստորին լեռն, գոտուց մինչև, միջին լեռնայինը) գետերի և առուների ափ...
Ցորեն, (լատ.՝ Triticum), դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի խոտաբույսերի ցեղ։ Ընդգրկում է ավելի քան 25 վայրի և մշակովի տեսակ։ Հայաստանում տարածված է 13 տեսակ։ Տեսակները բաժանվում են 3 գենետիկական՝ դիպլոիդ, տետրապլոիդ, հեքսապլոիդ խմբերի, որոնք միմյանցից տարբերվում են սոմատիկ բջիջներում եղած քրոմոսոմների թվով։
Երկրագնդի ցամ...
Վարդատերեփուկ (լատ.՝ Amberboa), աստղածաղկազգիների (Asteraceae) (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Տերևները երկարավուն են, մսալի, քնարանման, փետրաձև կտրտված։ Ծաղիկները երկար կոթուններով են, վարդագույն կամ երկնագույն։ Եզրային ծաղիկները ձագարաձև են, խոշոր, կենտրոնականները՝ խողովակավոր, մանր։ Ծաղկում է մայիս-հունի...
Սրնգենի (լատ.՝ Philadelphus) , կիպրոս, կեղծ հասմիկ, հորտենազգիների (Hydrangeaceae) ընտանիքի տերևաթափ թփերի ցեղ։
Հանդիպում է հյուսիս–արևելյան մարզերի կաղնու, բոխու, հաճարենու անտառներում (1000-1800 մ)։ Տարածված է նաև Եվրոպայում, Արևելյան Ասիայում և Հյուսիսային Ամերիկայում։
Թփերը բարձր են, մինչև 3 մ է։ Տերևները պարզ են, հա...
Պապլոր կամ վարդապետիկ (լատ.՝ Muscari), հակինթազգիների ընտանիքի խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 50 (այլ տվյալներով՝ 60) տեսակ։
ՀՀ-ում՝ 7 տեսակ.
պապլոր նրբածաղիկ (M. tenuiflorum),պապլոր կովկասյան (M. caucasicum),պապլոր Շովիցի (M. szovitsianum) և այլն։
Տարածված է Շիրակի, Կոտայքի, Արարատի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է չոր նոսրանտ...
Շուշան (լատ.՝ Lilium), շուշանազգիների ընտանիքի բազմամյա սոխուկավոր խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 90 (այլ տվյալներով՝ 100) տեսակ։
ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ շուշան Շովիցի և շուշան հայկական։
Տարածված է Կոտայքի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի մարզերի անտառային և ենթալպյան գոտիներում։
Սոխուկը թեփուկավոր է։ Ցողունը ճյուղավորվող է, կանգուն, տ...
Մրտավարդը (լատ.՝ Rhododendron, հին հունարեն ῥόδον rhódon «վարդ» և δένδρον déndron «ծառ» բառերից)), լեռնվարդ, լաշի, հավամրգագգիների ընտանիքի մշտադալար կամ տերևաթափ թփերի կամ փոքր ծառերի ցեղ։ Տերևները հերթադիր են, ամբողջական։ Ծաղիկները երկսեռ են, ...
Մենախոտ (լատ.՝ Eremostachys), անապատահասկ, խուլեղինջազգիների (շրթնածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 50 տեսակ։
Ցողունը քառանիստ է, բարձրություն՝ 40-100 սմ։ Տերևները թավոտ են, ամբողջական կամ փետրաձև կտրտված։ Ծաղկաբույլը հասկանման է, ծաղիկները՝ կեղծ տերևանութներում, սպիտակ, դեղնավուն կամ նուրբ վարդագու...
Հաղարջենի (լատ.՝ Ribes), կոկռոշազգիների (Grossulariaceae) ընտանիքի բույսերի ցեղ։
Մոտ 50 տեսակ աճում են Եվրոպայում, Ասիայում, Հյուսիսային Ամերիկայում։Հայաստանում հաղարջենին վայրի վիճակում աճում է Եղեգնաձորի, Ախուրյանի, Արթիկի, Սևանի ավազանի, Զանգեզուրի, Լոռու, Շիրակի տարածքներում։ ՀՀ-ում հանդիպում է 6 տեսակ՝ արևելյան, ալպիական, ...
Հալևորուկ (լատ.՝ Senecio), ալևորուկ, խաչախոտ, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա, երկամյա և բազմամյա խոտաբույսերի, լիանների (երբեմն՝ երկար փայտային ցողունով), թփերի, թփուտների, ցածր ծառերի ցեղ։ Հայտնի է ավելի քան 1500 (այլ տվյալներով՝ 3000)։
Տերևները՝ երկակի կամ եռակի փետրաձև կտրտված, հաճախ՝ թավոտ, ծաղիկները՝ ...
Հալոֆիտներ, աղաբույսեր, խիստ աղակալած հողերում աճող բույսեր։ Աղակուտակիչներ են, ունեն մսալի, փայլուն, մանր տերևներ ու ընձյուղներ՝ պատված կուտիկուլայի հաստ շերտով։ ՀՀ-ում զբաղեցնում են մոտ 30 հազար հեկտար տարածություն և կենտրոնացած են Արարատյան դաշտում, Արմավիրի, Արարատի մարզերում։ Հալոֆիտները բաժանվում են 3 խմբի. էվհալոֆիտներ կա...
Կարապածաղիկ (լատ.՝ Butomus), կարապածաղկազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 2, ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ կարապածաղիկ հովանոցային (B. umbellatus)։
Տարածված է Արմավիրի, Լոռու, Գեղարքունիքի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է ճահճուտներում, լճակների, դանդաղահոս գետերի ափերին։
Ցողունը մերկ է, կլորավուն, բարձրությունը՝ մինչև...
Լվածաղիկ (լատ.՝ Tanacetum), տարկավան, ազարիոն, մեղվամուշկ, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա բուրավետ խոտաբույսերի ցեղ։
Բույսի այլ անվանումներն են` տարկավան, ազարիոն, մեղվամուշկ։ Հայտնի է եղել դեռևս 3000 տարի առաջ։ Միջնադարում մշակել են Կարլ Մեծի այգիներում (771-814), հարգի է եղել Ելիզավետա Ա թագուհու ժաման...
Թզենի (լատ.՝ Ficus), թթազգիների ընտանիքի մերձարևադարձային պտղատու, տերևաթափ ծառ կամ թուփ։ Հանդիպում է Տավուշի և Սյունիքի մարզերի ստորին լեռն, գոտիներում։ Մշտականաչ (հազվադեպ՝ տերևաթափ) ծառեր և թփեր են, երբեմն մագլցող լիաններ։
Աճում է կրահողերում, քարքարոտ, ժայռոտ, արևահար լանջերին, կիրճերում, գետահովիտներում. գրանցված է ՀՀ Կարմ...
Բորակաթուփ (լատ.՝ Nitraria), բորակաթուփազգիների ընտանիքի թփուտների ցեղ։ Հայտնի է 10, ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ բորակաթուփ Շոբերի (N. schoberi)։
Ցողունը փռված է, խիստ ճյուղավորվող, փշոտ, սպիտակակեղև, բարձրությունը՝ 30-200 սմ։ Տերևները փնջերով են, նստադիր, երկարավուն՝ բութ գագաթով, հիմքում՝ նեղ։ Ծաղկաբույլը խխունջաձև է, ծաղիկները՝ կանաչադ...
Բոշխ (լատ.՝ Carex), բոշխազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 2000, ՀՀ-ում՝ 65 տեսակ։
Ցողունը եռանիստ է, երբեմն՝ գլանաձև, առանց հանգույցների, բարձրությունը՝ 1080 սմ։ Տերևները նեղ են, գծաձև, կտրող, ծաղիկները՝ միասեռ, միատուն, հասկիկները՝ բազմածաղիկ։ Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։ Պտուղը եռանիստ ընկուզիկ է։ Որոշ տեսակն...
Բոխի (լատ.՝ Carpinus), ղաժի, կեչազգիների ընտանիքի տերևաթափ ծառերի, հազվադեպ՝ թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 50, ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ։
ՀՀ-ում տարածված են բոխի սովորական կամ կովկասյան (C. caucasica) և Բ. արևելյան կամ ղաժի (C. orientalis)։ Առաջինը տարածված է գրեթե բոլոր մարգերում (բացառությամբ՝ Սևանի ավազանի և Վայոց ձորի մարզի), երկրորդը հիմն...
Կատեգորիա:Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է: Հայտնի է ընդամենը 1 փոքրիկ պոպուլյացիան 10 քառ. կմ–ից պակաս տարածման և բնակության շրջանների մակերեսով: Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր: Ընդգրկված չէ CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում:
Նկարագրություն:Տրագականտային թուփ՝ 10–35...
